Mικρές Νησίδες – Τα Mικρά Διαμάντια του Αιγαίου

Οι μικρές νησίδες του Αιγαίου είναι μικρά διαμάντια που παλαιότερα έλαμψαν ως κύτταρα πολιτισμού και πρότυπα αυτάρκειας. Σήμερα, έπειτα από την πλήρη απαξίωσή τους και καθώς αγνοούμε την ιστορία τους (που ποτέ δεν μπήκαμε στον κόπο να αναζητήσουμε), είναι ευάλωτα όχι μόνο σε εξωτερικές απειλές, αλλά και στους επενδυτές της συμφοράς.

Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτές οι μικρές ακατοίκητες πλέον νησίδες, όπου στις μέρες μας μετά βίας επιβιώνουν λίγοι θάμνοι, για πολλούς αιώνες όχι μόνο κατοικούνταν, αλλά εκεί παρήγαγαν και εμπορευόντουσαν τυροκομικά προϊόντα, κρέας, σιτηρά (όπως η φημισμένη φάβα του Αιγαίου) και άλλα. Στις μέρες μας που με τόσα σύγχρονα μέσα δυσκολευόμαστε να επιβιώσουμε ακόμα και στα πιο παραγωγικά και γόνιμα οικοσυστήματα, οι παραδοσιακές μορφές διαχείρισης που επί αιώνες ακολουθούσαν οι τοπικές κοινωνίες του Αιγαίου, αποτελούν αντικείμενο διεθνούς επιστημονικής έρευνας, ανεκτίμητης αξίας.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος με την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου του Τορόντο (John H. Daniels Faculty of Architecture, Landscape and Design) αναπτύσσουμε τη δράση «Αποτύπωση του ανθρωπογενούς και φυσικού τοπίου και της οικολογικής ταυτότητας των μικρών νησίδων του Αιγαίου».

Είναι η τελευταία μας ευκαιρία να προλάβουμε τους λίγους επιζώντες που έχουν βιώματα και μπορούν να μας μεταδώσουν κάποιες από αυτές τις τόσο χρήσιμες και τόσο επίκαιρες πληροφορίες. Αντικείμενο μελέτης είναι η ιστορία και σταδιακή μεταμόρφωση του κάθε τόπου με βάση τοπικές μαρτυρίες και αφηγήσεις, καθώς και η οικολογική ταυτότητα της κάθε νησίδας σε σχέση με τα διάφορα είδη που τις κατοικούν και τις επιπτώσεις της εντατικής κτηνοτροφίας.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας με τη χρήση ειδικών drone και σε συνδυασμό με επιτόπια καταγραφή, γίνεται αποτύπωση του ανθρωπογενούς και φυσικού τοπίου (κτίρια, κατασκευές, ξερολιθιές, υποδομές διαχείρισης υδάτων, καλλιέργειες, παραδοσιακές οικοδομικές λεπτομέρειες και τεχνικές κατασκευής).

Ο σκοπός της κοινής δράσης του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» και της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τορόντο, για την οποία θα εργαστούμε εντατικά τους επόμενους μήνες, είναι όχι μόνο να αντλήσουμε γνώση, αλλά και να εξάγουμε τη γνώση και την κατανόηση των σοφών πρακτικών διαχείρισης, με βάση τις οποίες επιβίωσαν οι κοινωνίες επί χιλιάδες χρόνια στα μικρά νησιά του Αιγαίου, με υποδειγματική αυτάρκεια.