Σάμος: Η σκληρή αλήθεια μέσα από τα μάτια των πολιτών

Η δημόσια συζήτηση που άνοιξε το samos24.gr στη σελίδα του στο Facebook αποκάλυψε μια σειρά από σοβαρά προβλήματα που απασχολούν τους κατοίκους της Σάμου. Οι χρήστες του Facebook εξέφρασαν τις ανησυχίες τους, με την υγεία να αναδεικνύεται ως το κυρίαρχο ζήτημα, και μια πληθώρα άλλων θεμάτων που υποδηλώνουν μια βαθιά δυσλειτουργία στην τοπική κοινωνία και τις υποδομές.

Η υγεία που δεν υπάρχει

Σχεδόν κάθε Σαμιώτης που σχολίασε, ξεκίνησε από εκεί: το νοσοκομείο.
Ένα νοσοκομείο που θυμίζει περισσότερο περιφερειακό ιατρείο παρά δομή ενός ακριτικού νησιού. Γιατροί που λείπουν, ειδικότητες ανύπαρκτες, νοσηλευτές στα όριά τους.

Ο μαγνητικός τομογράφος, απλή ανάγκη για κάθε σύγχρονο νοσοκομείο, εδώ παραμένει όνειρο. Οι καρκινοπαθείς μετακινούνται σε Χίο ή Αθήνα. Επείγοντα περιστατικά καταλήγουν σε αεροδιακομιδές. «Είμαστε στο έλεος του Θεού», γράφει κάτοικος. Και αυτό δεν είναι υπερβολή· είναι η καθημερινή αγωνία.

Οι μετακινήσεις πολυτέλεια, η απομόνωση πραγματικότητα

Η Σάμος ζει σε διπλή απομόνωση.
Πρώτα από την υπόλοιπη Ελλάδα: ακτοπλοϊκά και αεροπορικά εισιτήρια τόσο ακριβά που μοιάζουν με ταξίδι πολυτελείας. Ένα πήγαινε-έλα στην Αθήνα μπορεί να κοστίσει όσο ένας μισθός.

Και ύστερα από τον ίδιο της τον εαυτό: ΚΤΕΛ με ελάχιστα δρομολόγια, ακριβά ταξί, χωριά αποκλεισμένα. Ο τουρίστας δυσκολεύεται να γνωρίσει το νησί. Ο κάτοικος νιώθει φυλακισμένος. Η Σάμος μοιάζει πιο μακριά απ’ όσο δείχνει ο χάρτης.

Δρόμοι-παγίδες, κτίρια-φαντάσματα, πόλη που βρωμάει

Το οδικό δίκτυο είναι γεμάτο λακκούβες. Κιγκλιδώματα κατεστραμμένα, φωτισμός ανύπαρκτος. Οδηγείς με τον φόβο, περπατάς με τον κίνδυνο.

Στο Βαθύ, η δυσοσμία από τον ημιτελή βιολογικό καθαρισμό έχει γίνει μόνιμο φόντο. «Βρωμάει σκατίλα από άκρη σε άκρη», γράφει κάτοικος. Λέξεις ωμές, αλλά αληθινές.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, τα ερείπια του σεισμού του 2020 στέκουν ακόμη όρθια. Σκαλωσιές σκουριασμένες, τοίχοι έτοιμοι να πέσουν, εικόνα εγκατάλειψης πέντε ετών. Το νησί μοιάζει να έχει σταματήσει τον χρόνο την ημέρα του σεισμού.

Καθημερινότητα: όταν το απλό γίνεται δύσκολο

Τα σκουπίδια δεν μαζεύονται έγκαιρα. Ο φωτισμός λείπει. Τα αδέσποτα πολλαπλασιάζονται χωρίς φροντίδα. Το νερό κόβεται, ή βγαίνει κακής ποιότητας. Στις δημόσιες υπηρεσίες, οι ουρές και η γραφειοκρατία ταλαιπωρούν. Τα ακριβά ενοίκια.

Μικρά πράγματα που αλλού θεωρούνται δεδομένα, στη Σάμο γίνονται καθημερινή μάχη. Και η φθορά συσσωρεύεται.

Οικονομία που δεν ανασαίνει, νέοι που φεύγουν

Η Σάμος γερνάει. Οι νέοι φεύγουν για σπουδές και δουλειά και δεν επιστρέφουν. Γιατί να επιστρέψουν; Δεν υπάρχουν ευκαιρίες, δεν υπάρχουν θέσεις, δεν υπάρχει προοπτική.

Ο αγροτικός τομέας εγκαταλείπεται. Τα αγριογούρουνα καταστρέφουν καλλιέργειες, το νερό λείπει, τα αρδευτικά έργα μένουν στα χαρτιά. Ένας τόπος εύφορος, αλλά χωρίς σχέδιο, οδηγείται στην αχρηστία.

Τουρισμός: χαμένο στοίχημα

Η Σάμος έχει ό,τι χρειάζεται για να πρωταγωνιστεί: βουνό και θάλασσα, ιστορία και παράδοση, προϊόντα με όνομα. Κι όμως, ο τουρισμός της μοιάζει ανοργάνωτος, χωρίς στρατηγική.

Ο επισκέπτης βλέπει ομορφιά, αλλά συναντά βρωμιά, δυσκολία μετακίνησης, υπηρεσίες πρόχειρες. Ούτε ενιαία προβολή υπάρχει, ούτε επένδυση σε υποδομές. Έτσι, ο παράδεισος χάνει τη μάχη με την εικόνα.

Το μεταναστευτικό: πληγή που δεν κλείνει

• Μεταναστευτικό: Το ζήτημα των μεταναστών απασχολεί επίσης ένα σημαντικό μέρος των χρηστών του Facebook, οι οποίοι ζητούν την απομάκρυνσή τους.

Η κοινωνία απέναντι στον εαυτό της

Πολλοί δεν κατηγόρησαν το κράτος, αλλά τους ίδιους τους Σαμιώτες.
Ζήλια, τοπικισμός, κουτσομπολιό, έλλειψη συνεργασίας. Η φράση «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα» ειπώθηκε ξανά και ξανά.

Και είναι αλήθεια: σε μια κοινωνία που δεν ενώνεται, τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται.

Πολιτεία και τοπικές αρχές: η μεγάλη απουσία

Σε όλα τα παραπάνω, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: η πολιτική αδράνεια. Δήμοι, Περιφέρεια, βουλευτής, κυβέρνηση – όλοι κατηγορούνται ότι αφήνουν το νησί στην τύχη του.

Η Σάμος φωνάζει, αλλά δεν ακούγεται. Και το αίσθημα εγκατάλειψης είναι χειρότερο ακόμη κι από τα ίδια τα προβλήματα.

Η Σάμος δεν πονάει μόνο στην υγεία ή στις συγκοινωνίες. Πονάει παντού: στην καθημερινότητα, στις υποδομές, στην οικονομία, στο περιβάλλον, στην κοινωνία της.

Και το πιο οδυνηρό; Μαζί με τις ευκαιρίες, χάνει και τους ανθρώπους της.