Τα λαϊκά κρασιά της Σάμου

της Μαρίας Κατσούλη

Είναι αλήθεια πως εμείς, οι «οινογνώστες», οι κριτικοί οίνου, οι οινοχόοι και λοιποί ειδικοί, έχουμε μία τάση να επικεντρωνόμαστε στα νέα και ευπαρουσίαστα κρασιά της αγοράς και να σνομπάρουμε τα όποια «λαϊκά» ―κι ας είναι περισσότερο λαοφιλή παρά «λαϊκά» και με εντυπωσιακή εμπορική σταδιοδρομία. Τα απορρίπτουμε, συχνά χωρίς καν να τα έχουμε δοκιμάσει!

Η απαξίωση για τα κρασιά αυτά που είναι, βέβαια, και φτηνά, γίνεται λησμονώντας πως, όχι μόνο η αγορά μπορεί να τα χωρέσει, αλλά τα έχει και ανάγκη, ώστε και όλα τα γούστα να ικανοποιούνται και όλων τα βαλάντια να οδηγούν στο εμφιαλωμένο, επώνυμο ελληνικό κρασί και όχι στο ανώνυμο χύμα.

Κάπως έτσι, λοιπόν, ξεπερνώντας την αρχική αρνητική προδιάθεση που μου δημιούργησε η εμφάνιση των τριών κρασιών που είχα μπροστά μου, σε φιάλη ρετρό τύπου «ρετσίνα της δεκαετίας του ’60» με μεταλλικό καπάκι γκαζόζας (crown) και ετικέτες μιας άλλης εποχής, βρέθηκα να δοκιμάζω κάποια από τα πιο «απόκρυφα» κρασιά του οινοποιητικού συνεταιρισμού της Σάμου.

«Απόκρυφα», γιατί κυκλοφορούν μόνο στο νησί για να καλύψουν την ιδιαίτερα διψασμένη τοπική αγορά. Πρόκειται, λοιπόν, για τα ιδιαίτερα λαοφιλή: ΣΑΜΑΙΝάκι (λευκό ξηρό), ΦΩΚΙΑΝΟΣ (ροζέ ξηρό) και ΡΕΤΣΙΝΑ ―φωτογραφία του οποίου δεν υπάρχει ούτε στο Διαδίκτυο. Όπως απέδειξαν στο ποτήρι μου, τα δύο πρώτα βάζουν τα γυαλιά σε αρκετά κρασιά με μοντέρνες, μίνιμαλ ετικέτες, πιασάρικα ονόματα και πιασάρικες… τιμές, ενώ η ρετσίνα, αχ, αυτή η ρετσίνα!

Το ΣΑΜΑΙΝάκι, με το λαμπερό ξανθό χρώμα του μοσχάτου, εμφανίστηκε στο ποτήρι μου με ντροπαλή μύτη, όπου πρωταγωνιστούσαν βέβαια τα αρώματα του μοσχάτου με κάποιες νύξεις αχλαδιού και ανθών αγγελικής. Αποζημίωσε, όμως, το στόμα την ντροπαλή μύτη με μία αναπάντεχα ευχάριστη φρεσκάδα, με δροσιά και ευδιάκριτο το μοσχάτο άρωμα από το παγκοσμίου φήμης ομώνυμο σταφύλι. Μετά την όχι ευκαταφρόνητης διάρκειας επίγευση, αυτό που μου άφησε το ΣΑΜΑΙΝάκι ήταν πως κρατά αρκετά ψηλά και, πάνω απ’ όλα, έντιμα τον πήχη της ποιότητας στην κατηγορία του. Αυτή των ευκολόπιοτων καθημερινών κρασιών, ξεπερνώντας πολλούς εύηχους και «comme il faut» οίνους, με λιανική τιμή έως και 6€ δηλαδή δύο φορές επάνω από τη δική του, αφότου κάνουμε, μάλιστα, και την αναγωγή των 500ml στα 750ml της κλασικής φιάλης κρασιού. Όσον αφορά τη θέση του στο τραπέζι, ναι μεν αγαπά τις απαλές γεύσεις, αλλά δεν θα φοβηθεί να σερβιριστεί δίπλα σε πιάτα με βραστό κρέας, με χανιώτικο μπουρέκι και ζυμαρικά βουτύρου. Θα λατρέψει τις κολοκυθόπιτες, τις καταπληκτικές σαμιώτικες τηγανίτες και το πεντανόστιμο σαμιώτικο μπουρέκι.

Το ΦΩΚΙΑΝΟΣ, είναι ένα ροζέ ξηρό κρασί από την ομώνυμη ποικιλία, φωκιανό. Είναι μία σπάνια και μάλλον ξεχασμένη ερυθρωπή ποικιλία, με πλούσια ιστορία στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, κυρίως στην Ικαρία και στη Σάμο. Στο δεύτερο, προσπαθεί να επιβιώσει υπό τον ασφυκτικό κλοιό της καλλιέργειας του μοσχάτου που είναι η ποικιλία-βασιλιάς του νησιού. Με ερυθρωπό χρώμα που παραπέμπει σε κοκκινέλι, διαθέτει την τυπικότητα της ποικιλίας με αρώματα ώριμου βύσσινου και μπαχαρικών που στο στόμα πλαισιώνονται από οξύτητα και ελαφρές τανίνες, αναπάντεχα επίμονες στην επίγευση. Είναι ένα ειλικρινές κρασί, αποτελεσματικό για παρασκευές με κρέας, για πιάτα με έντονη την παρουσία μπαχαρικών και με πολλούς μεζέδες της κλασικής παραδοσιακής ελληνικής κουζίνας.

Έρχομαι τώρα στον νέο μεγάλο μου έρωτα, τη ΡΕΤΣΙΝΑ της ΕΟΣ Σάμου, μία ρετσίνα φτιαγμένη από 100% μοσχάτο σταφύλι. Εύλογα αναρωτήθηκα: «είναι δυνατόν το μοσχάτο να τα βγάλει πέρα με τη δύναμη του ρετσινιού;». Ε λοιπόν, όχι απλώς γίνεται, αλλά γίνεται και με υπέροχο τρόπο! Διότι το αποτέλεσμα όχι μόνο διέλυσε οποιοδήποτε συννεφάκι δημιούργησε η αρχική σκέψη μου, αλλά με ενθουσίασε κιόλας.

Απόλυτα γοητευτικό, το κρασί με κέρδισε στη μύτη και στο στόμα, θυμίζοντας άνθη λεμονιάς, φρέσκο σταφύλι, μαστίχα και άλλες βοτανικές νότες, που συνυπάρχουν με το άρωμα του ανοιξιάτικου πεύκου. Το εκφραστικό στόμα ήταν απολαυστικό, γεμάτο φρεσκάδα και απόλυτα ισορροπημένο σε κάθε παράμετρο, με το μοσχάτο να δίνει στη ρετσίνα αυτή έναν απρόσμενα ιδιαίτερο χαρακτήρα. Ξεπερνώντας την παλιομοδίτικη εμφάνισή της και με κυρίαρχο στοιχείο τη γευστική της φινέτσα, η ρετσίνα αυτή είναι ικανή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις πολλών τολμηρών σεφ και οινοχόων που αναζητούν την πραγματική ουσία της γευστικής αρμονίας.

Με τη λογική αυτή, με ταξίδεψε σε ceviche, sashimi και τεμπούρα, σε τραγανά wonton, σε διάφορα ριζότι και ζυμαρικά, σε διάφορες σως με σαφράν και σε σπαράγγια και, βέβαια, σε δικούς μας κλασικούς τηγανητούς ή μαριναρισμένους μεζέδες. Ναι, όλα αυτά! Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία πως η ρετσίνα αυτή, εάν ήταν συσκευασμένη σε μία μοντέρνα φιάλη (ακόμα και των 500ml) θα είχε περίοπτη θέση στην καρδιά πολλών οινοκριτικών και οινοχόων· θα έκοβε πρώτη το νήμα του τερματισμού μπροστά από αρκετούς πρωτοκλασάτους οίνους της κατηγορίας της όπως και το βήχα όσων απαξιούν να δοκιμάσουν «τέτοια» κρασιά ―κάτι που δυστυχώς έχω κάνει και εγώ! Βέβαια, η αισθητική αναβάθμιση της φιάλης θα την αποξένωνε αυτομάτως από την παραδοσιακή της πελατεία και σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελα να είμαι υπεύθυνη για αυτό. Οπότε, ας μείνει καλύτερα όπως είναι, εκεί που είναι, άγνωστη στο πανελλήνιο και κοντά στις καρδιές των κατοίκων της Σάμου και όσων επισκεπτών του πανέμορφου αυτού νησιού τύχει να την ανακαλύψουν.

Πηγή: savevintage2019.gr