Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών Αιγαίου: Μοναδικό στον Ελλαδικό χώρο

Πραγματοποιήθηκε σήμερα Δευτέρα 13 Οκτωβρίου στο Δημαρχιακό Μέγαρο Ανατολικής Σάμου συνάντηση ενημέρωσης των τοπικών ΜΜΕ για το Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών Αιγαίου από τον Δήμαρχο κ. Πάρη Παπαγεωργίου, τον εντεταλμένο σύμβουλο και υπεύθυνο για το Μουσείο κ. Γιάννη Πνευματικάκη, τον Αντιδήμαρχο κ. Βασίλη Στεφανή και τον πρόεδρο του Διαδημοτικού Λιμενικού Ταμείου κ. Βαγγέλη Τσεσμελή.

Ο Δήμαρχος Ανατολικής Σάμου έκανε λόγο για ένα μουσείο μοναδικό που βρίσκεται μια ανάσα πριν τα επίσημα εγκαίνια και την έναρξη λειτουργίας της Σχολής Ξυλοναυπηγικής στους χώρους του και αναφέρθηκε στην πορεία του έργου. Όπως είπε  το έργο εντάχθηκε αρχικά στο Επιχειρησιακό πρόγραμμα ‘’Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» της προγραμματικής περιόδου 2007-2013 από το οποίο  πραγματοποιήθηκαν δαπάνες 3.686.895,60 € που αφορούσαν τα υποέργα του κτιριακού και τις συνδέσεις με τα Δίκτυα Κοινής Ωφέλειας. Στη συνέχεια το έργο  έγινε γέφυρα και εντάχθηκε η Β’ Φάση της Πράξης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ‘’ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ’’ της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 με το ποσό των 4.388.174,41 €.  Επομένως ο συνολικός προϋπολογισμός του φτάνει τα 8 εκατομμύρια ευρώ.

Ο Δήμαρχος σημείωσε ότι αποτελείται από 27 υποέργα που, εκτός από το κτίριο, αφορούν εκθετικές προθήκες, μηχανολογικό, ηλεκτρονικό και ξενοδοχειακό εξοπλισμό, αναρτήσεις εκθεμάτων, αγορά και μεταφορά σκαφών, συντηρήσεις και αποκαταστάσεις σκαφών, παραγωγή οπτικοακουστικών και ψηφιακών εφαρμογών κ.ά καθώς και το υποέργο συγκρότησης-τεκμηρίωσης-επίβλεψης-συντήρησης-επιμέλειας συλλογής εποπτικού υλικού.

«Καταλαβαίνετε τη δυσκολία συγχρονισμού τόσο μεγάλου όγκου συμβάσεων, δεδομένης και της εξειδίκευσης που απαιτείται για την εκτέλεσή τους, αφού πολλά από αυτά αφορούν συντηρήσεις και επισκευές ξύλινων σκαφών» είπε.

Ανέφερε ότι το  Μουσείο σήμερα διαθέτει πλήρη εξοπλισμό (γραφείων, κεντρικής αίθουσας εκδηλώσεων, αιθουσών εκθεμάτων, κυλικείου), ενώ έχει εξοπλιστεί και με τα απαραίτητα εργαλεία εργαστηρίου συντήρησης σκαφών. Επίσης διαθέτει σύγχρονο οπτικοακουστικό εξοπλισμό και συστήματα πληροφορικής για την ξενάγηση στο Μουσείο. Αναφορικά με τα εκθέματα, μέσω αγορών, παραχωρήσεων και χρησιδανείου έχουν εξασφαλιστεί διάφοροι τύποι σκαφών, τα οποία έχουν συντηρηθεί, επισκευαστεί ή ανακατασκευαστεί (Γεώργιος, Μεταμόρφωση, Αγ. Δημήτριος, Ευαγγελίστρια, Μινάβρα, Αγ. Ιωάννης κα). Επίσης διαθέτει μεγάλη συλλογή παραδοσιακών χειροκίνητων εργαλείων καραβομαραγκών, χναριών κατασκευής σκαφών κλπ.

Έχουν τοποθετηθεί όλα τα εκθέματα στις αίθουσες του Μουσείου, ενώ αναμένεται η τοποθέτηση 2 σκαφών -των οποίων οι εργασίες αποκατάστασης έχουν ήδη ολοκληρωθεί- στον υπαίθριο χώρο έκθεσης. Μοναδική εκκρεμότητα είναι δύο σκάφη  (Καλή Τύχη και Γεώργιος), των οποίων ο ανάδοχος έχει καταστεί έκπτωτος, και είναι σε εξέλιξη διαδικασία έκπτωσης των εγγυητικών καλής εκτέλεσης των συμβάσεων. Για τα δύο αυτά σκάφη υπάρχει συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να βρεθεί τρόπος μεταφοράς τους αλλά και αποκατάστασής τους.

«Θα ήθελα με την ευκαιρία της σημερινής ενημέρωσης να πω ότι για όλα όσα έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια εργάστηκαν συστηματικά οι κ.κ. Πνευματικάκης, Τσεσμελής και Στεφανής. Επίσης πολύ γόνιμη ήταν η συνεργασία μας με το Υπουργείο Πολιτισμού, με  τον Όμιλο φίλων του Μουσείου και με το Πνευματικό Ίδρυμα Δημητρίου και με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Η συνεργασία αυτή απέδωσε καρπούς και σύντομα θα είμαστε έτοιμοι τόσο για τα εγκαίνια του Μουσείου όσο και για την λειτουργία της σχολής Ξυλοναυπηγικής» ανέφερε ο Δήμαρχος Ανατολικής Σάμου.

Για τη διαχείριση του Μουσείου, απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο κ. Παπαγεωργίου είπε ότι προετοιμάζεται προγραμματική συμφωνία με το Υπουργείο Πολιτισμού ενώ αντίστοιχη θα υπάρξει και με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής που θα καλύψει μέρος των εξόδων που θα υπάρξουν κυρίως αφού, όπως σημείωσε, τα σκάφη είναι ζωντανοί οργανισμοί και κάποια από αυτά που είναι πλεύσιμα θα πρέπει να βρίσκονται στη θάλασσα τους μισούς  μήνες του χρόνου.

«Το Μουσείο σταδιακά θα παράγει έσοδα για την κάλυψη των εξόδων λειτουργίας του. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι το αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία, η διατήρηση της παράδοσης, η διατήρηση του πολιτιστικού πλούτου της ναυπηγικής και ναυτικής τέχνης» είπε.

Ο πρόεδρος του Διαδημοτικού Λιμενικού Ταμείου αναφέρθηκε στη δύσκολη διαδικασία της διεκπεραίωσης των ναυτιλιακών εγγράφων των σκαφών που μεταφέρθηκαν. Ειδικότερα, στην θητεία της νυν δημοτικής αρχής μεταφέρθηκαν τα εξής σκάφη: Στις 7 Φεβρουαρίου 2024 το μοναδικό σκάφος «Μινάρβα» μεταφέρθηκε στον υπαίθριο εκθεσιακό χώρο του Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου. Το μικρό πέραμα «Μινάβρα» κατασκευάστηκε στη Σκάλα Πολυχνίτου το 1968. Το Σάββατο 8 Ιουνίου έφτασε στο Μουσείο ένα ακόμη πολύτιμο έκθεμα, ο  βαρκαλάς Άγιος Δημήτριος, κατασκευασμένος το 1927 από τον φημισμένο ναυπηγό Γεώργιο Μυτιληναίο στη Σκιάθο. Είναι και αυτό ένα από τα χαρακτηρισμένα μνημεία από το ΥΠΠΟ και από τα παλαιότερα καΐκια που σώζονται στην Ελλάδα.

Επίσης μεταφέρθηκε η συντηρημένη “πεζότρατα” Ευαγγελίστρια, κατασκευασμένη στην Άνδρο το 1928. Η Ευαγγελίστρια έχει ολικό μήκος 8,31 και ήταν αρχικά κωπήλατη. Μετασκευάστηκε σε μηχανοκίνητη πιθανώς πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η “τράτα” Ευαγγελίστρια είναι χαρακτηρισμένο μνημείο από το ΥΠΠΟ και αποτελεί ένα από τα κορυφαία εκθέματα του νέου μουσείο στο Ηραίο της Σάμου.

Ο κ. Τσεσμελής αναφέρθηκε ακόμη στην μεταφορά του σκάφους «Μεταμόρφωση» πριν από λίγες ημέρες από την Πάτμο και είπε ότι εκκρεμεί ένα μόνο σκάφος το «Αγιος Γεώργιος» που βρίσκεται στην Πάτμο και σύντομα θα μεταφερθεί και αυτό στο Μουσείο. Σημείωσε ότι έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για την προσφορά εκθεμάτων από διάφορους φορείς ενώ τόνισε την μοναδικότητα του Μουσείου σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Έδωσε συγχαρητήρια τόσο στους μελετητές όσο και τους καραβομαραγκούς που συνέβαλαν στην ανακατασκευή των εκθεμάτων κάνοντας λόγο για σκάφη πολύ μεγάλης πολιτιστικής και ιστορικής αξίας που γίνονται πάλι αξιόπλοα και εντυπωσιάζουν με την ομορφιά αλλά και τις επιδόσεις τους.

Ο Αντιδήμαρχος κ. Βασίλης Στεφανής είπε ξεκινώντας: «Νιώθω βαθειά ευγνωμοσύνη για όσους είχαν την ιδέα και κατάφεραν να υλοποιήσουν ένα τόσο σημαντικό έργο. Και νιώθω υπερήφανος που κατάφερα, έστω στο τελικό στάδιο υλοποίησης του έργου, να βοηθήσω στην ολοκλήρωση του έργου». Ανέφερε ότι το κτίριο είχε υποστεί φθορές οι οποίες με ίδια μέσα και πόρους του Δήμου αποκαταστάθηκαν τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του κτιρίου. «Από τον Δήμο εξασφαλίσαμε 90.000 ευρώ που αφορούν πρώτον την πλήρη συντήρηση των ξύλων και των κιγκλιδωμάτων στον προαύλιο χώρο που ολοκληρώθηκε και την επισκευή της κλιματιστικής μονάδας που βρίσκεται στο στάδιο της ανάθεσης. Λάβαμε επιχορήγηση από το Υπουργείο Πολιτισμού ύψους 30.000 ευρώ ως συνδρομή στις παραπάνω εργασίες» είπε. Επίσης τόνισε ότι το Μουσείο σε συνδυασμό με την Σχολή Ξυλοναυπηγικής θα δώσει στο νησί ένα επιπλέον πλεονέκτημα.

Ο εντεταλμένος σύμβουλος κ. Γιάννης Πνευματικάκης είπε: «Στοχεύουμε στην καλύτερη δυνατή ολοκλήρωση του έργου και στην επιτυχή λειτουργία του, με απώτερο σκοπό να αποτελέσει ένα σύγχρονο τεχνικό θεματικό Μουσείο με αναφορές σε όλο το Αιγαίο. Ήδη η ημερίδα που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο αποτέλεσε την έναρξη λειτουργίας του χώρου, κάτι που έγινε μετά από πολύμηνες προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα». Τόνισε ότι το Μουσείο αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο τη μεγάλη ναυτική παράδοση και την τέχνη της ξυλοναυπηγικής. Στόχος του είναι η διάσωση και αξιοποίηση της υλικής κληρονομιάς καθώς και η προβολή της άυλης κληρονομιάς της ναυπηγικής και ναυτικής τέχνης του Αιγαίου. Παράλληλα, η φιλοξενία της Σχολής Ξυλοναυπηγικής δημιουργεί ένα πόλο γνώσης και προσέλκυσης σπουδαστών από τη χώρα μας και το εξωτερικό, μετατρέποντας το νησί της Σάμου σε έναν διεθνή πολιτιστικό και εκπαιδευτικό προορισμό και αναδεικνύοντας την ιδιαίτερη σχέση του νησιού μας με τη θάλασσα. Το ΦΕΚ για τη λειτουργία της Σχολής υπογράφηκε τον Αύγουστο, είπε, και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει ήδη προχωρήσει στην κατάρτιση του προγράμματος σπουδών ώστε το επόμενο διάστημα να ξεκινήσει η λειτουργία της σχολής.

«Τα εκθέματα δεν είναι στατικά» ανέφερε τέλος, ο κ. Πνευματικάκης «και προς αυτή την κατεύθυνση προσπαθούμε να βρούμε τους πόρους και το προσωπικό που θα αναλάβουν την μεταφορά για έξι μήνες τον χρόνο στη θάλασσα και την επαναφορά τους, τους χειμερινούς μήνες στο Μουσείο. Ήδη έχουμε την δέσμευση τόσο του Υπουργείου Πολιτισμού όσο και του Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Μανώλη Κουτουλάκη ότι θα στηρίξουν το εγχείρημα».