Άγιοι Θεόδωροι. Άλλοτε «Καβασέϊκα» από τον πρώτο κάτοικο του Δημήτρη Καβέσο εκ Πλατάνου.
Κατόπιν το χωριό πήρε το όνομα της ομώνυμης εκκλησίας των Αγίων Θεοδώρων η οποία κατασκευάστηκε από τις δωρεές των κατοίκων του χωριού το 1959. Πόσα βράδια και πρωϊνά έχουμε περάσει εκεί, είτε για γάμους η βαπτίσια, είτε για λειτουργίες. Η άλλη εκκλησία του χωριού βρίσκεται σε έναν λόφο στην διασταύρωση του δρόμου για Μαραθόκαμπο, και εκεί μαζευόμασταν κατά τα παιδικά μας χρόνια παρέες και μιλούσαμε, παίζαμε η αγναντεύαμε το ηλιοβασίλεμα.
Με τα παραδοσιακά του σπίτια, τα στενά του σοκάκια, που ακόμα σφύζουν από ζωή σε πείσμα του χρόνου. Το χωριό είχε κάποτε τρία καφενεία, γεμάτα κόσμο. Οι παλιότεροι θυμούνται τους ταξιτζήδες που ξεκουράζονταν σε αυτά. Σήμερα το κεντρικό και μοναδικό καφενείο του χωριού του Γιώργου Παπακωνσταντίνου ο οποίος συνεχίζει την παράδοση του πατέρα του, προσφέρει υπέροχους μεζέδες και κρασί, με ευχάριστη μουσική κάτω από τη δροσιά του αιωνόβιου πλατάνου δίπλα στην εκκλησία. Πόσες νύχτες καλοκαιρινές μας συντροφεύει η μουσική από το καφενείο μέχρι αργά, και οι ωραίες συνομιλίες των θαμώνων.
Οι κάτοικοί του κατά κύριο λόγο αμπελουργοί, γεωργοί, κτίστες και επεξεργαστές της πέτρας. Φημισμένοι στον τομέα τους όπως και οι καλλιτέχνες του χωριού που είναι γνωστοί και πολύ αξιόλογοι. Ο Κώστας Μαυρίκης πασίγνωστος δεξιοτέχνης του παραδοσιακού σαντουριού, ο γιός του Κυριάκος γνωστός τραγουδιστής και ο Γιώργος Μαυρίκης γλύπτης κατά κύριο λόγο, επίσης γιός του, που διατηρεί το εργαστήρι του στο χωριό.
Στον τελευταίο ανήκει και το γλυπτό στα πλαίσια του έργου ανακατασκευής της δημόσιας βρύσης του χωριού (έτος κατασκευής 1929) που έγινε δεκαετία του ’90 με την μορφή της κοπέλας με τα ανοιχτά χέρια.
![](https://www.samos24.gr/wp-content/uploads/2020/09/market-neo12.png")
Τα δημόσια πλυσταριά που άλλοτε ήταν γεμάτα κόσμο και ζωή, παραδίπλα ο παραδοσιακός μύλος που όμως επλήγη από τον σεισμό τους 2020 και μια παλιά γέφυρα στο ρέμα του χωριού είναι μερικά από τα αξιοθέατα. Επίσης ο χαρακτηριστικός βράχος του χωριού, ένας εκ των τριών που περιστοιχίζουν το χωριό, στον οποίο πηγαίναμε κρυφά από τους γονείς και αγναντεύαμε την θέα. Χτισμένο, το χωριό, στη ρεματιά η οποία κατεβάζει εντυπωσιακά την θερμοκρασία τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, και γύρω γύρω τα κατάφυτα δάση και οι αμπελώνες. Φύλακας άγγελός τους οι πολύ οργανωμένοι εθελοντές δασοπυροσβέστες, που δίνουν την ζωή και την ψυχή τους στον αγώνα προφύλαξης της φύσης σε οποιαδήποτε σημείο του νησιού πάντα στη πρώτη γραμμή.
Αξιοσημείωτο είναι και ένα παραδοσιακό παιχνίδι που παίζεται στο χωριό, οι «μπάλες», παρόμοιο με το Λευκαδίτικο «Αμπαλί», παραλλαγή του Pétanque ή Boules όπως λέγεται στη Γαλλία και την Ιταλία. Όταν έρχεται η νύχτα μικροί και μεγάλοι μαζεύονται στην κεντρική πλατεία στον ανηφορικό δρόμο και χωρίζονται σε ομάδες. Γεμάτοι κέφι και όρεξη για αστεία αρχίζουν τις «μπάλες» μέχρι τελικής νίκης.
Στα σοκάκια του χωριού θα δεί κανείς και παραδοσιακά πατητήρια, αλλά και φούρνους παραδοσιακούς. Είναι σαν να σταμάτησε ο χρόνος, στο απλό, λιτό, ποιοτικό και γραφικό αλλά τόσο ουσιαστικό και σπάνιο.
Τι είναι όμως για μας το χωριό; Είναι η φύση, η δροσιά, αναμνήσεις παιδικές, αναμνήσεις από τον στάβλο του παππού και το πατρικό σπίτι που χρονολογείται από το 1898, νύχτες γεμάτες με πανσέληνο που φωτίζει τα γύρω βουνά και τα δάση, ήχοι από άγρια ζωή, όπως το σπάνιο τσακάλι της Σάμου κάθε βράδυ, πάνω από όλα οι κάτοικοι του, οι συγχωριανοί που κρατούν ζωντανό τον τόπο αυτό και χάρη σε αυτούς το χωριό κοιτάζει το μέλλον με αισιοδοξία, κόντρα στο ρεύμα που θέλει τα χωριά να μικραίνουν, να ερημώνουν.
Και όπως λέει ένα ρητό σε έναν τοίχο στο χωριό «Σήμερον εμού, αύριο ετέρου και ουδέποτε κανενός».
Γιάννης Πατρώνης
