Έκθεση της Υ.Α. υπογραμμίζει την κρίση στην εκπαίδευση για τα παιδιά πρόσφυγες

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύει σήμερα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια παιδιά πρόσφυγες ηλικίας 5 έως 17 ετών δεν είχαν την ευκαιρία να πάνε στο σχολείο το περασμένο ακαδημαϊκό έτος.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι στα παιδιά αυτά περιλαμβάνονται περίπου 1,5 εκατομμύρια παιδιά πρόσφυγες που δεν μπόρεσαν να πάνε στο δημοτικό, ενώ 2 εκατομμύρια έφηβοι πρόσφυγες δεν παρακολούθησαν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

«Από τα 17,2 εκατομμύρια πρόσφυγες που εμπίπτουν στην εντολή της Υ.Α., τα μισά είναι παιδιά», λέει ο Filippo Grandi, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Η εκπαίδευση αυτών των παιδιών είναι κρίσιμης σημασίας για την ειρηνική και βιώσιμη ανάπτυξη των χωρών που τα καλωσόρισαν, αλλά και της πατρίδας τους όταν θα μπορέσουν να επιστρέψουν πίσω σε αυτή. Ωστόσο, σε σύγκριση με άλλα παιδιά και εφήβους σε όλο τον κόσμο, το χάσμα στις ευκαιρίες που έχουν οι πρόσφυγες μεγαλώνει ακόμα περισσότερο.»

Η έκθεση «Μένοντας πίσω: Η εκπαίδευση των προσφύγων σε κρίση» (Left Behind: Refugee Education in Crisis), συγκρίνει πηγές και στατιστικά στοιχεία της Υ.Α. για την εκπαίδευση των προσφύγων με στοιχεία της UNESCO, του εκπαιδευτικού, επιστημονικού και πολιτισμικού οργανισμού του ΟΗΕ, για τη σχολική φοίτηση σε όλο τον κόσμο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 91% των παιδιών πηγαίνουν στο δημοτικό σχολείο. Για τους πρόσφυγες, το ποσοστό είναι πολύ λιγότερο από 61% – και στις χώρες χαμηλού εισοδήματος είναι μικρότερο από 50%.

Όσο τα παιδιά πρόσφυγες μεγαλώνουν, αυξάνουν και τα εμπόδια. Μόλις το 23% των εφήβων προσφύγων φοιτούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με το 84% των εφήβων παγκοσμίως. Στις χώρες χαμηλού εισοδήματος μόνο το 9% των προσφύγων είναι σε θέση να φοιτήσουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Ως προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η κατάσταση είναι κρίσιμη. Σε όλο τον κόσμο, η φοίτηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αγγίζει το 36%. Για τους πρόσφυγες, παρά τις μεγάλες βελτιώσεις στον συνολικό αριθμό αυτών που φοιτούν χάρη στις επενδύσεις σε υποτροφίες και άλλα προγράμματα, το ποσοστό παραμένει στάσιμο στο 1%.

Η διεθνής κοινότητα δε θα καταφέρει να επιτύχει τους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη – 17 Στόχους που έχουν σκοπό να μεταμορφώσουν τον κόσμο έως το 2030 – εάν δε δράσει για να αντιστραφούν οι τάσεις αυτές. Ο Στόχος 4, «Διασφάλιση πλήρους και ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους και προώθηση της δια βίου μάθησης», δεν θα επιτευχθεί εάν δεν καλυφθούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες των ευάλωτων πληθυσμών, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων και άλλων αναγκαστικά εκτοπισμένων ανθρώπων. Εάν παραμελήσουμε η εκπαίδευση, θα υπονομευθούν και πολλοί άλλοι αναπτυξιακοί στόχοι που αφορούν στην υγεία, την ευημερία, την ισότητα και την ειρήνη.

Η έκθεση απευθύνει έκκληση ώστε να θεωρείται η εκπαίδευση θεμελιώδους σημασίας στο πλαίσιο της ανταπόκρισης στις προσφυγικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά και να υποστηριχθεί με μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και αξιόπιστη χρηματοδότηση. Καλεί τις κυβερνήσεις να περιλαμβάνουν τους πρόσφυγες στο εθνικό εκπαιδευτικό τους σύστημα, κάτι που αποτελεί την πιο αποτελεσματική, δίκαιη και βιώσιμη λύση. Δίνει επίσης έμφαση σε ορισμένες από τις πιο αξιοσημείωτες προσπάθειες που έχουν γίνει για την εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής – ακόμα και σε χώρες στις οποίες οι πόροι είναι ήδη περιορισμένοι.

Τα ευρήματα της έκθεσης υπογραμμίζουν ακόμα περισσότερο τη σημασία που έχει η ποιοτική διδασκαλία και τα αναγκαία εθνικά και διεθνή υποστηρικτικά δίκτυα ώστε να έχουν οι δάσκαλοι κατάλληλη εκπαίδευση, κίνητρα και τη δυνατότητα να επιφέρουν θετική επίδραση στις δυσκολότερες τάξεις του κόσμου. Στην έκθεση παρουσιάζονται πάρα πολλές προσωπικές ιστορίες που καταδεικνύουν ότι αν και οι πρόσφυγες επιθυμούν απεγνωσμένα να λάβουν εκπαίδευση – γνωρίζοντας πολύ καλά την αλλαγή που μπορεί να φέρει στη ζωή τους – είναι πάρα πολύ λίγοι οι εκπαιδευτικοί, οι τάξεις, τα βιβλία και οι υποστηρικτικοί μηχανισμοί προκειμένου να καλυφθεί αυτή η τεράστια ζήτηση.

Αυτή είναι η δεύτερη ετήσια έκθεση για την εκπαίδευση της Υ.Α. Η πρώτη έκθεση, “Missing Out”, δημοσιεύθηκε τον περασμένο Σεπτέμβρη πριν από την Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τους Μετανάστες. Η Δήλωση της Νέας Υόρκης για τους Πρόσφυγες και τους Μετανάστες, που υπεγράφη από 193 χώρες, έθεσε την εκπαίδευση ως μια από τις βασικές προτεραιότητες της διεθνούς ανταπόκρισης.

«Παρά την τεράστια στήριξη που δόθηκε στη Δήλωση της Νέας Υόρκης, έναν χρόνο μετά, οι πρόσφυγες διατρέχουν πραγματικό κίνδυνο να μείνουν πίσω στην εκπαίδευσή τους», λέει ο κ. Grandi. «Είναι ευθύνη όλων να διασφαλίσουμε ότι οι πρόσφυγες έχουν ίση πρόσβαση στην ποιοτική εκπαίδευση. Έχει έρθει η στιγμή να κάνουμε όλοι μας τα λόγια μας πράξη.»

Σύμφωνα με την έκθεση, οι εγγραφές στο σχολείο των παιδιών προσφύγων ηλικίας δημοτικού αυξήθηκαν την περασμένη ακαδημαϊκή χρονιά, από 50% σε 61%, σε μεγάλο βαθμό χάρη στις βελτιωμένες πολιτικές και επενδύσεις στην εκπαίδευση για τους Σύρους πρόσφυγες, καθώς και με την άφιξη παιδιών προσφύγων στην Ευρώπη, όπου η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, η πρόσβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρέμεινε στάσιμη, με λιγότερο από έναν στους τέσσερις εφήβους πρόσφυγες να πηγαίνουν στο σχολείο.

Εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά εμπόδια, κυρίως επειδή ένας στους τρεις πρόσφυγες ζουν σε χώρες χαμηλού εισοδήματος. Έχουν τις λιγότερες πιθανότητες να πάνε στο σχολείο – έξι φορές λιγότερες πιθανότητες απ’ ό,τι τα παιδιά σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι χώρες που τους φιλοξενούν, πολλές φορές πασχίζουν ήδη να βρουν τα μέσα να προσφέρουν εκπαίδευση στα δικά τους παιδιά. Αντιμετωπίζουν επίσης την επιπρόσθετη δυσκολία να βρουν σχολικά κτίρια, δασκάλους με την κατάλληλη εκπαίδευση και προσόντα, καθώς και επαρκές εκπαιδευτικό υλικό για δεκάδες ή ακόμα και εκατοντάδες χιλιάδες νέους μαθητές που συχνά δε μιλάνε τη γλώσσα διδασκαλίας και τις περισσότερες φορές έχουν χάσει περίπου τέσσερα χρόνια σχολείου.

«Η πρόοδος που βλέπουμε στη φοίτηση παιδιών προσφύγων από τη Συρία δείχνει ξεκάθαρα τη δυνατότητα που υπάρχει να αντιστραφεί αυτή η εκπαιδευτική κρίση για τα παιδιά πρόσφυγες», λέει ο κ. Grandi. «Αλλά το τρομερά χαμηλό επίπεδο σχολικής φοίτησης των παιδιών προσφύγων που ζουν σε περιοχές χαμηλού εισοδήματος δείχνει σαφέστατα την ανάγκη που υπάρχει να γίνουν επενδύσεις σε αυτές τις συχνά ξεχασμένες χώρες υποδοχής».