Κοινή Δράση UNDER THE POLE & Ινστιτούτο “Αρχιπέλαγος” με Στόχο την Επείγουσα Προστασία

Μία σημαντική δράση βρίσκεται σε εξέλιξη στο Αιγαίο, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων, με επίκεντρο τα κοραλλιγενή οικοσυστήματα που έχουν παγκόσμια περιβαλλοντική σημασία και μοναδική ομορφιά. Αυτά τα βαθιά νερά του Αιγαίου έχουν άμεση ανάγκη προστασίας, καθώς μεγάλο μέρος τους έχει ήδη καταστραφεί από τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία. Όσα επιβιώνουν, κινδυνεύουν με μη αναστρέψιμη καταστροφή πριν καν ανακαλυφθεί η ύπαρξή τους.

Με στόχο να ληφθούν επείγοντα μέτρα προστασίας, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος και οι διεθνείς επιστημονικοί συνεργάτες του υλοποιούν την τελευταία τριετία μία εντατική προσπάθεια για τον εντοπισμό και τη λεπτομερή χαρτογράφηση αυτών των άγνωστων οικοσυστημάτων σε πολλές περιοχές των ελληνικών θαλασσών. Η δράση συνεχίζεται αδιάλειπτα, παρά τις πολλές τεχνικές δυσκολίες της έρευνας στα μεγάλα βάθη, τα έντονα θαλάσσια ρεύματα και τις αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Έπειτα από πολύμηνη προετοιμασία, ξεκίνησε η κοινή δράση με τον γαλλικό φορέα UNDER THE POLE, ο οποίος μετά από αντίστοιχη έρευνα σε πολλούς ωκεανούς του πλανήτη (Αρκτική, Κανάριες Νήσους, Καραϊβική) εστιάζει τους επόμενους μήνες σε σημαντικές περιοχές της Μεσογείου, όπως η περιοχή των Φούρνων.

Οκτώ βαθυδύτες εξειδικευμένοι σε βαθιές επιστημονικές καταδύσεις, συνοδευόμενοι από επαγγελματίες φωτογράφους και κινηματογραφιστές, με ταυτόχρονη παρουσία κινηματογραφικού συνεργείου από το CNN, καταδύονται καθημερινά σε βάθη που ξεπερνούν τα 100 μέτρα. Στόχος είναι οι δειγματοληψίες και εξειδικευμένες μετρήσεις σε συγκεκριμένους υφάλους της περιοχής που έχει ήδη χαρτογραφήσει το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος, αναδεικνύοντας αυτά τα οικοσυστήματα διεθνούς σημασίας που έχουν άμεση ανάγκη προστασίας.

Η χρήση νέων τεχνολογιών είναι καθοριστική για να καλυφθούν τα μεγάλα κενά γνώσης σχετικά με αυτά τα άγνωστα και σημαντικά οικοσυστήματα που επιβίωσαν έως σήμερα στις ελληνικές θάλασσες, ελλείψει οποιουδήποτε πλαισίου προστασίας. Η κατανόηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της αλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας είναι επίσης ζωτικής σημασίας.

Μετά τις δειγματοληψίες, θα ακολουθήσουν εξειδικευμένες αναλύσεις στα εργαστήρια των National Centre for Scientific Research (CNRS, Γαλλία), University of Essex (UK), Centre for Island Research and Environmental Observatory (CRIOBE), University of Las Palmas de Gran Canaria (Ισπανία) και University of Washington (ΗΠΑ).

Οι αναλύσεις περιλαμβάνουν το περιβαλλοντικό DNA (eDNA), ανάλυση των ρευμάτων και του υποβρύχιου ηχοτοπίου, λεπτομερή ανάλυση βιοποικιλότητας και θνησιμότητας ειδών, καθώς και τις επιπτώσεις από την αλιεία και άλλες ανθρωπογενείς πιέσεις.

Στη μεγάλη αυτή προσπάθεια, η συμβολή των παράκτιων αλιέων και του Δήμου Φούρνων-Κορσεών είναι ανεκτίμητη. Εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος έχει αναπτύξει συνεργασία με τους αλιείς και τις αρχές του νησιού για την ανταλλαγή πληροφοριών, με στόχο την αναχαίτιση της καταστροφής των παραγωγικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Οι κοραλλιγενείς οικότοποι που συναντώνται σε βάθη από 70-250 μέτρα στις ελληνικές θάλασσες είναι από τα πιο σύνθετα, βιοποίκιλα και παραγωγικά οικοσυστήματα της Μεσογείου, αλλά και τα πιο άγνωστα. Παρά τον αργό ρυθμό ανάπτυξής τους, έχουν καταγραφεί εκτεταμένες αποικίες κοραλλιών ηλικίας χιλιάδων ετών.

Ο κύριος στόχος αυτής της δράσης είναι η επείγουσα προστασία των κοραλλιγενών οικοσυστημάτων στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Αν δεν ληφθούν άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα προστασίας, αυτά τα μοναδικά οικοσυστήματα, που επιβίωσαν για χιλιάδες χρόνια, θα δεχθούν μη αναστρέψιμη καταστροφή από τον άνθρωπο πριν καν ανακαλυφθεί η ύπαρξή τους