Άσκηση του Πανεπιστημίου Essex Βρετανίας με το”Αρχιπέλαγος”

Εχθές το απόγευμα ολοκληρώθηκε η κοινή εκπαιδευτική Ωκεανογραφική Άσκηση του Πανεπιστημίου Essex Βρετανίας με το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Σάμου και Ικαρίας. Επί μία εβδομάδα, με παράλληλες καταγραφές από 3 ερευνητικά σκάφη του Αρχιπελάγους και σύγχρονο οκεανογραφικό εξοπλισμό , μία μεγάλη ομάδα τελειόφοιτων Θαλασσίων Επιστημών, εκπαιδεύθηκαν από ειδικευμένους επιστήμονες και ερευνητές των δύο φορέων, στην πολυεπίπεδη έρευνα και συλλογή δεδομένων στο ανοιχτό πέλαγος. Αξιοποίησαν νέες τεχνολογίες και τα σχετικά πρωτόκολλα έρευνας που αναπτύσσει το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος σε συνεργασία με πανεπιστήμια του εξωτερικού. Στόχος μας είναι, η νέα γενιά επιστημόνων που θα κληθεί να διαχειριστεί τα σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα των Ευρωπαϊκών θαλασσών, να έχει μεγαλύτερη κατανόηση της επιτακτικής ανάγκης σύνδεσης της εφαρμοσμένης έρευνας με ουσιαστικές δράσεις προστασίας.

Η Ωκεανογραφική Άσκηση επικεντρώθηκε σε καίριους τομείς έρευνας όπως:

• Η μελέτη των πελαγικών οικοσυστημάτων (φυσικοχημικές και βιολογικές παράμετροι), σε συνδυασμό με τη μελέτη των πληθυσμών των θαλάσσιων θηλαστικών, δηλ. των δελφινιών και φαλαινών, για τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλα κενά γνώσης στις ελληνικές θάλασσες και τη Μεσόγειο. Στον τομέα αυτό το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος αναπτύσσει νέα πρωτόκολλα έρευνας, τα οποία αξιοποιούν τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες, έτσι ώστε παράλληλα με τους πληθυσμούς αυτών των σπάνιων ειδών, να καταγράφεται και η κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων με τα οποία τρέφονται. Η μεγάλη μείωση της τροφής λόγω της υπεραλίευσης και άλλων ανθρωπογενών επιβαρύνσεων, αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για την επιβίωση των θαλάσσιων θηλαστικών στις θάλασσές μας.
• Η μελέτη της αλιείας και η αλιευτική διαχείριση. Αξιοποιώντας τις εμπειρικές γνώσεις των αλιέων του αν. Αιγαίου, σε συνδυασμό τα αποτελέσματα της έρευνας που αξιολογεί την κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων, μπορούμε να κατανοούμε το βαθμό υποβάθμισης, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους η αλιεία θα μπορούσε να επανέλθει σε αειφορικά επίπεδα στις Ελληνικές θάλασσες.
• Η χαρτογράφηση των προστατευόμενων θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Με τη συνδυαστική χρήση σύγχρονων ερευνητικών εργαλείων, έγινε εκπαίδευση στην πολυεπίπεδη χαρτογράφηση, με στόχο τη λεπτομερή απεικόνιση των παραγωγικών οικοσυστημάτων, αλλά και των καταστροφών που προκαλούνται σε αυτά, π.χ. από παράνομες πρακτικές αλιείας.

Η εκτίμηση της περιεκτικότητας των θαλασσίων οικοσυστημάτων σε μικροπλαστικές ίνες,που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της θραύσης των πλαστικών που καταλήγουν σε τεράστιες ποσότητες στο περιβάλλον και τις θάλασσές μας. Η δράση αυτή επικεντρώθηκε στη μελέτη της περιεκτικότητας των μικροσκοπικών ινών πλαστικού σε ψάρια, στο ίζημα αλλά και στα επιφανειακά νερά.

Αυτή η κοινή Ωκεανογραφική Άσκηση αποτελεί υποχρεωτικό μάθημα για το πανεπιστήμιο Essex και διδάσκεται κάθε χρόνο στο αν. Αιγαίο στους τελειόφοιτους Θαλασσίων Επιστημών. Αποτελεί μία από τις πολλές πτυχές της στενής και δημιουργικής συνεργασίας του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος με το Πανεπιστήμιο του Essex τα τελευταία 17 χρόνια, που στοχεύει στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης και τη συνεχή βελτίωση της εφαρμοσμένης έρευνας, έτσι ώστε να καταλήγει σε αποτελέσματα που μπορούν να βελτιώσουν ουσιαστικά την προστασία των θαλασσών, τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς.
Η υλοποίηση από το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος αυτών των δράσεων εκπαίδευσης στην εφαρμοσμένη θαλάσσια έρευνα, αξιοποιεί και αναπτύσσει το εξαιρετικό συγκριτικό πλεονέκτημα που αποτελεί η μοναδική φύση του Αιγαίου, ενώ παράλληλα με εκατοντάδες συμμετέχοντες κάθε χρόνο, στηρίζει έμμεσα και την οικονομία των νησιών.

Σήμερα, έπειτα από πολύμηνη προετοιμασία, ξεκινάει μία νέα κοινή Ωκεανογραφική Έρευνα σε συνεργασία με το Περιφερειακό Κέντρο Δράσης των Ηνωμένων Εθνών για τη Μεσόγειο(UNEP/MAP SPA/RAC), στην οποία συμμετέχουν δεκάδες επιστήμονες από πολλές χώρες της Μεσογείου (Ελλάδα, Ιταλία, Τυνησία, Λιβύη, Λίβανος, Αίγυπτος και Μαυροβούνιο). Αποτελεί μία πρωτοποριακή δράση, καθώς στοχεύει στον καθορισμό κοινών πρωτοκόλλων έρευνας, τα οποία θα παράγουν συγκρίσιμα αποτελέσματα στις διάφορες περιοχές της Μεσογείου. Οι δράσεις αυτές, στοχεύουν στην καλύτερη εφαρμογή της Οικοσυστημικής Προσέγγισης που έχει υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, δηλαδή στην προστασία των οικοσυστημάτων και των παράκτιων κοινωνιών, και όχι στην προστασία μεμονωμένων ειδών. Θα σας ενημερώσουμε σύντομα για την εξέλιξη αυτής της σημαντικής δράσης.