Ομιλία Καλογήρου σε Ημερίδα για την Καινοτομία

Η Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου κα. Χριστιάνα Καλογήρου κήρυξε την έναρξη των εργασιών της ημερίδας που συνδιοργάνωσαν το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης-Europe Direct Βορείου Αιγαίου και η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, με θέμα: «Η συνεισφορά των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων στην Ανάπτυξη της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου», που πραγματοποιήθηκε χθες στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Η κα. Καλογήρου μίλησε για την καινοτομία και την έρευνα ως μοχλό περιφερειακής ανάπτυξης και παρουσίασε αναλυτικά τις πρωτοβουλίες και δράσεις της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου στον τομέα αυτόν, τονίζοντας με έμφαση ότι «ο δρόμος της ποιότητας και της καινοτομίας για την ανάδειξη των εξαιρετικών ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και την αξιοποίηση των παραγωγικών δυνατοτήτων των νησιών μας, αν και δύσβατος είναι ο μόνος που μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα καλλίτερο μέλλον».

Ακολουθεί η ομιλία της Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου:

«Η συνάντησή μας σήμερα εδώ στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, μας δίνει την ευκαιρία να συζητήσουμε και να προβληματιστούμε για τις αναπτυξιακές δυνατότητες των νησιών μας μέσα από την οπτική της βασικής μας προτεραιότητας που είναι η ανάδειξη της καινοτομίας και της έρευνας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης και ταυτόχρονα να παρουσιάσουμε τις πρωτοβουλίες και δράσεις  που έχουμε σχεδιάσει και σταδιακά δρομολογούμε ως Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.

Είναι σαφές ότι το εγχείρημα της καινοτομίας, σε μια από τις πιο απομακρυσμένες Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μάλιστα νησιωτικής, που βιώνει τις επιπτώσεις της γεωπολιτικής αστάθειας αλλά και της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, προφανώς αντιμετωπίζει εξαιρετικές δυσκολίες και δεν μπορεί να προκύψει αυτονόητα.

Έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα παραγωγικό μοντέλο παρωχημένο, που είναι καιρός να αλλάξει αν θέλουμε να ανακτήσουμε ανταγωνιστικότητα και να διεκδικήσουμε μια σταθερή θέση στο νέο εξαιρετικά σύνθετο και με ιδιαίτερες απαιτήσεις οικονομικό περιβάλλον.

Έπρεπε λοιπόν να σχεδιάσουμε μια στρατηγική καινοτομίας για την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου  μια διακριτή στρατηγική «έξυπνης εξειδίκευσης» προσαρμοσμένη στα τοπικά δεδομένα, στις δικές μας δραστηριότητες, στο δικό μας ακαδημαϊκό, ερευνητικό δυναμικό, στις δικές μας επιχειρήσεις, στις δικές μας δυνατότητες παραγωγής και τέλος προσαρμοσμένη στο δικό μας ανθρώπινο δυναμικό, για τους δικούς μας πολίτες. Δεν πρόκειται λοιπόν για μια εισαγόμενη στρατηγική καινοτομίας, αλλά για την καινοτομία που μπορεί να ενταχθεί στη δική μας κουλτούρα, στο περιβάλλον, στην ιδιαίτερη παράδοση και εξειδίκευση κάθε νησιού μας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, στον πυρήνα της νέας στρατηγικής, κυρίαρχο ρόλο διαδραμάτισε η «επιχειρηματική ανακάλυψη». Μια συστηματική, δηλαδή,  διαδικασία επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των ερευνητών, των επιχειρήσεων, της κοινωνίας των πολιτών και των διαφόρων φορέων του δημόσιου τομέα, για να καταλήξουμε σε τεκμηριωμένες ουσιαστικές και εφαρμόσιμες πολιτικές, ιδιαίτερα στους τομείς, στους οποίους η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Μέσα από αυτή την προσπάθεια καταλήξαμε στους βασικούς τομείς προτεραιότητας για την προώθηση της  καινοτομίας στην Περιφέρειά μας εστιάζοντας:

• Στην ανάπτυξη του Αγροδιατροφικού Τομέα
• Στη σύνδεση του Τουρισμού με τη Φύση και τον Πολιτισμό
• Στη δημιουργία Νησιών Ίσων Ευκαιριών

Για να έχει αποτελέσματα όμως η επίπονη αυτή προσπάθεια προς την «Καινοτομία», η Περιφέρεια έπρεπε να κινητοποιήσει το υπάρχον αξιόλογο ερευνητικό δυναμικό, να καλύψει ελλείμματα, να δώσει ευκαιρίες συμμετοχής στην πλειονότητα των μικρών μας επιχειρήσεων και να δημιουργήσει μηχανισμούς στήριξης της προσπάθειας.

Για πρώτη φορά στον αναπτυξιακό σχεδιασμό αναπτύχθηκε μια τόσο ευρεία διαβούλευση που ενθάρρυνε τη συμμετοχή των παραγωγικών δυνάμεων της Περιφέρειας, των τοπικών φορέων και των ερευνητών που συμμετείχαν στην διαδικασία της «επιχειρηματικής ανακάλυψης».

Ιδρύσαμε το Περιφερειακό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας με τη συμμετοχή σημαντικών και αξιόπιστων ερευνητικών και Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων και αξιοποιήσαμε την εμπειρία και τις δυνατότητες του δικού μας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Τώρα, πλέον είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στην υλοποίηση μιας πρωτοποριακής στρατηγικής με τη συνεργασία των εθνικών και ευρωπαϊκών φορέων στην Περιφέρειά μας.

Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή είναι να προχωρήσουμε στην υλοποίηση με την ενεργό συμμετοχή και κινητοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου και ελπίζουμε ότι τα αποτελέσματα θα είναι ικανοποιητικά πρώτα από όλα για τις κοινωνίες των νησιών μας.

Στόχος της στρατηγικής που σχεδιάσαμε και είναι προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες των νησιών μας, είναι να προσεγγίσει πιο φιλικά την καινοτόμο επιχειρηματική δραστηριότητα ενώ παράλληλα, να ενισχύει τις τάσεις για πιο εστιασμένες επενδύσεις στους τομείς που είναι κυρίαρχοι και έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Για τον λόγο αυτό, σήμερα η Περιφέρεια με δικούς της πόρους χρηματοδοτεί:

• Ερευνητική δραστηριότητα για την προώθηση του ελαιόλαδου και της ελιάς μέσω της ανάδειξης της διατροφικής αξίας και της μοναδικότητας με βάση το βιοδραστικό τους περιεχόμενο και τα ιδιαίτερα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά.
• Εξειδικευμένη έρευνα φυτοχημικής ανάλυσης της βιοποικιλότητας των νησιών της Περιφέρειας για τα εδώδιμα και αυτοφυή φυτά, με έμφαση στην αξιοποίησή τους ως συμπληρώματα διατροφής και καλλυντικά.
• Ολοκληρωμένη έρευνα των μελισσοκομικών προϊόντων που παράγονται ιδίως στα μικρότερα νησιά της Περιφέρειας, ώστε η αξιοποίηση τους παράλληλα με την φυτοχημική τους έρευνα, να ενδυναμώσει τον κλάδο της μελισσοκομίας.
• Ερευνητική δράση για την αξιοποίηση των υποπροϊόντων οινοποίησης, με στόχο την παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας και προφανή οφέλη για την προστασία του περιβάλλοντος.

Επίσης, πριν λίγο καιρό εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου προς χρηματοδότηση, η δημιουργία Κέντρου για την Έρευνα και Ανάπτυξη της μαστίχας και άλλων προϊόντων του αγροδιατροφικού τομέα.

Μέσω του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος από το Σεπτέμβριο αυτής της χρονιάς υπάρχει δυνατότητα χρηματοδότησης των ερευνητικών ιδρυμάτων με περίπου 2 εκατομμύρια ευρώ, για να αποκτήσουν ερευνητικό εξοπλισμό και να αναβαθμίσουν το ερευνητικό τους δυναμικό, εφόσον δραστηριοποιούνται στα νησιά μας.

Έχουμε, επίσης, καταφέρει να συμμετέχουμε σε ευρεία δίκτυα συνεργασίας για την Καινοτομία, με δημόσιους φορείς από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Περιφέρεια συμμετέχει σε μια σειρά συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων Interreg, σε συνεργασία με άλλους φορείς της Ελλάδας και της Κύπρου και ήδη είναι εγκεκριμένα και ξεκινά η υλοποίηση των Προγραμμάτων με τα ακρωνύμια «ΑΙΓΙΣ» και «Αγροταυτότητα». Ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία θεωρούμε τα Προγράμματα Καινοτομίας όπως το «Islands of Innovation»  (Καινοτόμα Νησιά), στα οποία συμμετέχουμε με άλλες απομακρυσμένες νησιωτικές Περιφέρειες στο πλαίσιο του Interreg Europe και μέσω των οριζόντιων έργων του Interreg MED συμμετέχουμε στο έργο MEDNICE για σύγχρονες μεθόδους ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων κτηρίων.

Παράλληλα, συνεχίζουμε την υλοποίηση της πολιτικής συνεργασιών που εφαρμόζουμε τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στην Περιφέρεια, τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα και τους φορείς της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Βασικό ζητούμενο αυτής της συνεργασίας παραμένει η στήριξη νέων δραστηριοτήτων υψηλής καινοτομίας και εξειδίκευσης, ικανών να διαφοροποιήσουν την παραγωγική βάση των νησιών.

Δημιουργούμε τον δικό μας Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης κρατικών ενισχύσεων, αξιοποιώντας την εμπειρία της ΔΙΑΠ για να αντιμετωπίσουμε τις καθυστερήσεις του εθνικού σχεδιασμού και να αξιοποιήσουμε τους διαθέσιμους πόρους.

Σήμερα έχουν ήδη ενεργοποιηθεί  δράσεις ενίσχυσης των επιχειρήσεων, ενώ μέσα στην επόμενη χρονιά θα ενεργοποιηθούν δράσεις για στήριξη επιχειρήσεων για ενσωμάτωση της ψηφιακής οικονομίας, ενίσχυσης του εξαγωγικού προσανατολισμού και δράσεις για την προβολή των πολιτιστικών και φυσικών πόρων των νησιών μας.

Προωθούμε την ενίσχυση επενδύσεων μέσω του  αναπτυξιακού νόμου στους τομείς της δικής μας στρατηγικής καινοτομίας για τον τουρισμό, τη φύση και την αγροδιατροφή.

Οι  νεοφυείς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που θα προκύψουν από την υλοποίηση της στρατηγικής καινοτομίας που σχεδιάσαμε, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης βοηθώντας τον οικονομικό μετασχηματισμό της Περιφέρειας.  Παράλληλα, οι υφιστάμενες εδραιωμένες επιχειρήσεις μπορούν να ενδυναμώσουν το ανταγωνιστικό τους υπόβαθρο με την ανάπτυξη και αξιοποίηση καινοτομιών και να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους.

Οι καινοτόμες επενδύσεις θα βρουν πρόσθετη στήριξη από το Ταμείο Μικρο-Χρηματοδοτήσεων που σχεδιάζουμε, για να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση και των μικρότερων επιχειρήσεων σε αυτές τις δύσκολες εποχές για τον τραπεζικό τομέα και την ρευστότητα των επιχειρήσεων.

Η προσπάθεια δεν είναι εύκολη ούτε η επιτυχία της είναι αυτονόητη. Αξίζει όμως τη συστράτευση και τη συμμετοχή όλων μας και ιδίως των ερευνητών και της ακαδημαϊκής μας κοινότητας. Ο δρόμος της ποιότητας και της καινοτομίας για την ανάδειξη των εξαιρετικών ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και την αξιοποίηση των παραγωγικών δυνατοτήτων των νησιών μας, αν και δύσβατος είναι ο μόνος που μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα καλλίτερο μέλλον».