Ενημερωτική εκδήλωση για τον διαβήτη στο Δημαρχιακό Μέγαρο Σάμου

Η εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, που πραγματοποιήθηκε σήμερα, Παρασκευή 14 Νοεμβρίου, στο Δημαρχιακό Μέγαρο Σάμου, ολοκληρώθηκε με επιτυχία από άποψη οργάνωσης και ποιότητας περιεχομένου.

Παρά τη συγκρατημένη προσέλευση, οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να λάβουν πλήρη και ουσιαστική ενημέρωση σχετικά με τη νόσο του διαβήτη και τις πιθανές επιπλοκές της.

Τη δράση συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Ανατολικής Σάμου και το Κέντρο Πρόληψης Υγείας του Δήμου, με τη συνεργασία του Ιατρικού και του Φαρμακευτικού Συλλόγου Σάμου.

Το πρωί πραγματοποιήθηκαν στο ΚΕΠ Υγείας δωρεάν εξετάσεις διαβητικού ποδιού από τον ειδικό παθολόγο – διαβητολόγο Χρήστο Καζάζη. Η δράση είχε στόχο τους ασθενείς που δεν είχαν εξεταστεί ποτέ στα πόδια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Καζάζης, όλοι οι ασθενείς εμφάνιζαν βλάβες συμβατές με διαφορετικού βαθμού διαβητικό πόδι, από μέτριο έως σοβαρό κίνδυνο εμφάνισης διαβητικών ελκών στο μέλλον. Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι απαιτούνται ευρύτερες μελέτες για να εξαχθούν γενικευμένα συμπεράσματα για τον πληθυσμό της Σάμου.

Η διατροφολόγος – διαιτολόγος Ανδριάνα Μακρυνιάννη παρουσίασε αναλυτικά τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, από την ηλικία και την κληρονομικότητα μέχρι την κακή διατροφή, την παχυσαρκία και την καθιστική ζωή. Εξήγησε ότι η πρόληψη ξεκινά από τον τρόπο ζωής και ανέφερε διεθνή δεδομένα που δείχνουν πως αλλαγές στη διατροφική συμπεριφορά και στην καθημερινή δραστηριότητα μπορούν να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2.

Αναφερόμενη στη διατροφή, τόνισε ότι δεν υπάρχει ένα «τέλειο» διατροφικό πλάνο που να ταιριάζει σε όλους, αλλά η εξατομίκευση είναι το κλειδί. Η ισορροπημένη πρόσληψη υδατανθράκων, η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών και η υιοθέτηση της Μεσογειακής Διατροφής έχουν αποδεδειγμένα οφέλη. Επισήμανε ότι η υπερκατανάλωση αναψυκτικών, επεξεργασμένων τροφίμων και ροφημάτων με ζάχαρη επιβαρύνει σημαντικά τον μεταβολισμό.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη “δύναμη της αλλαγής”: Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες που παρουσίασε, απώλεια βάρους και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας μπορούν να μειώσουν έως και κατά 58 τοις εκατό την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη μέσα σε τρία χρόνια. Η απώλεια 15 κιλών σε υπέρβαρα άτομα μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε υποστροφή του διαβήτη.

Στις διαφάνειές της υπογράμμισε πρακτικούς τρόπους μείωσης βάρους, όπως τον περιορισμό κορεσμένων και trans λιπαρών, την αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών ολικής άλεσης, τη βελτίωση του ύπνου και την ένταξη 30 λεπτών μέτριας άσκησης τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.

Στη συζήτηση γύρω από τις γλυκαντικές ουσίες, εξήγησε ότι είναι ασφαλείς στις ποσότητες που επιτρέπουν οι διεθνείς οργανισμοί, ωστόσο το νερό παραμένει η πρώτη επιλογή. Οι βραχυπρόθεσμες μελέτες δείχνουν ότι βοηθούν στη μείωση της πρόσληψης ζάχαρης, ενώ τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα συνεχίζουν να μελετώνται.

Αναφερόμενη στο αλκοόλ, διευκρίνισε πως οι συστάσεις είναι ίδιες με τον γενικό πληθυσμό, αλλά η κατανάλωση πρέπει να γίνεται πάντα μαζί με φαγητό ώστε να αποφεύγονται οι υπογλυκαιμίες.

Τέλος, παρουσίασε την ανάγκη για εξατομικευμένη εκπαίδευση των ασθενών. Εξήγησε ότι στόχος δεν είναι να μαθαίνει κάποιος «τι πρέπει να κάνει», αλλά «τι μπορεί να κάνει», προσαρμόζοντας μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά του. Η συνεργασία διατροφολόγου με γιατρό και διαβητολόγο αποτελεί απαραίτητο κομμάτι της σωστής διαχείρισης.

Η κυρία Ελένη Καραχρηστοδούλου, μιλώντας στην εκδήλωση για τον διαβήτη, περιέγραψε με καθαρό τρόπο τα βήματα που την βοήθησαν να αλλάξει την πορεία της υγείας της. Ξεκίνησε λέγοντας ότι η προσπάθειά της βασίστηκε σε δύο πρώτα, πολύ απλά παραδείγματα: τη σωστή διατροφή και το περπάτημα. Όπως τόνισε, αυτά έφεραν το πρώτο αποτέλεσμα, την απώλεια βάρους, ένα σημαντικό βήμα που της άνοιξε τον δρόμο για ακόμη μεγαλύτερες αλλαγές.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο δεύτερο και πιο καθοριστικό αποτέλεσμα. Τη μείωση της ινσουλίνης. Εξήγησε ότι έχει καταφέρει να μειώνει τη δόση της κατά δύο μονάδες κάθε εβδομάδα. «Σκεφτείτε το», είπε. «Κάθε εβδομάδα λιγότερο φάρμακο, περισσότερη υγεία».

Αναλύοντας την καθημερινή της προσπάθεια, μίλησε για τα «τρία κλειδιά» που την κράτησαν σταθερή. Πρώτον, έμαθε να συνδυάζει σωστά τις τροφές. Ανέφερε χαρακτηριστικά τον συνδυασμό πρωτεΐνης με φυτικές ίνες, έναν τρόπο που, όπως είπε, βοηθά στη διατήρηση σταθερού σακχάρου μετά το γεύμα.

Το δεύτερο κλειδί ήταν η επιλογή των σωστών τροφών. Υπάρχουν, όπως σημείωσε, πολλές νόστιμες επιλογές που είναι φιλικές προς τον διαβήτη. Το μυστικό, είπε, βρίσκεται στην επιλογή ποιοτικών πηγών υδατανθράκων, υγιεινών λιπαρών και πρωτεΐνης.

Το τρίτο και πιο απλό εργαλείο της ήταν το περπάτημα. Ξεκίνησε με μικρές αποστάσεις, συνέχισε σταθερά και είδε διαφορά όχι μόνο στο βάρος της, αλλά και στη γενική ρύθμιση του ζαχάρου. «Το περπάτημα», είπε, «είναι μια καθημερινή συνήθεια που δίνει αληθινά αποτελέσματα».

Ο κ. Καζάζης παρουσίασε αναλυτικά γιατί το διαβητικό πόδι αποτελεί μια από τις πιο συχνές και σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη. Τόνισε ότι η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη προς νευροπάθεια, απώλεια αισθητικότητας και χρόνιες πληγές. Σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις, η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε γάγγραινα και ακρωτηριασμό. Γι’ αυτό, όπως είπε χαρακτηριστικά, «προσέχουμε τα πόδια σαν τα μάτια μας».

Στη συνέχεια ανέλυσε τους τύπους βλαβών που διαπιστώνονται συχνότερα: από σφυροδακτυλία και παραμορφώσεις λόγω νευρικής βλάβης μέχρι κάλους και τραύματα που συχνά περνούν απαρατήρητα. Έδωσε πρακτικές οδηγίες για τον καθημερινό αυτοέλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει πλύσιμο με χλιαρό νερό, σχολαστικό στέγνωμα ανάμεσα στα δάχτυλα, έλεγχο για κοψίματα και ερεθισμούς, και χρήση καθρέφτη ή βοήθειας τρίτου για την εξέταση του πέλματος.

Στις συμβουλές του περιλάμβανε και βασικά σημεία πρόληψης: αγορά υποδημάτων το απόγευμα, όταν τα πόδια είναι πιο πρησμένα, αποφυγή σφιχτών καλτσών, αποφυγή βάδισης χωρίς παπούτσια ακόμη και στο σπίτι, αλλά και προσοχή σε θερμές κομπρέσες και επιθέματα που μπορούν να προκαλέσουν εγκαύματα σε άτομα με μειωμένη αισθητικότητα. Εξήγησε ακόμη ότι οι ασθενείς με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβητικού έλκους στα πόδια, σύμφωνα με πρόσφατη διεθνή μετα-ανάλυση.

Τέλος, παρουσίασε τον «ακρογωνιαίο λίθο» της πρόληψης: σωστή διατροφή, εξατομικευμένο πρόγραμμα άσκησης, τακτική ρύθμιση του σακχάρου, της πίεσης και της χοληστερίνης, καθώς και γενική ιατρική εξέταση τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο. Η ετήσια εξέταση των ποδιών από γιατρό και ο καθημερινός αυτοέλεγχος από τον ίδιο τον ασθενή αποτελούν, όπως είπε, το πιο αποτελεσματικό εργαλείο αποφυγής επιπλοκών.

Η αναισθησιολόγος – βελονίστρια Ισμήνη Λασπιθιωτάκη προσέγγισε το θέμα από τη σκοπιά του πόνου, εξηγώντας ότι για πολλούς ανθρώπους με διαβήτη ο πόνος είναι το σύμπτωμα που τους δυσκολεύει περισσότερο στην καθημερινότητα. Ξεκίνησε διευκρινίζοντας πως, σύμφωνα με τον διεθνή ορισμό, ο πόνος είναι μια δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία, στενά συνδεδεμένη με την προσωπική ιστορία και τις εμπειρίες ζωής κάθε ανθρώπου. Δεν είναι απλώς ένα «σήμα» από τα νεύρα, αλλά κάτι που βιώνεται υποκειμενικά, γι’ αυτό και η αναφορά ενός ασθενούς ότι πονά πρέπει πάντα να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.

Στη συνέχεια ανέλυσε τη σχέση πόνου και διαβήτη, εστιάζοντας αρχικά στον μυοσκελετικό πόνο. Ανέφερε χαρακτηριστικές παθήσεις που εμφανίζονται συχνότερα σε διαβητικούς, όπως η διαβητική χειροαρθροπάθεια, ο εκτεινόμενος δάκτυλος, η συμφυτική θυλακίτιδα στον ώμο, το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, η διάχυτη ιδιοπαθής σκελετική υπερόστωση και η άρθρωση Charcot. Επεσήμανε ότι οι καταστάσεις αυτές σχετίζονται με βιοχημικές αλλαγές που προκαλεί η χρόνια υπεργλυκαιμία και η μικροαγγειακή δυσλειτουργία, με αποτέλεσμα οι διαβητικοί να ταλαιπωρούνται από πόνους και δυσκαμψία πολύ συχνότερα σε σχέση με άτομα χωρίς διαβήτη.

Ακολούθησε πρακτική αναφορά στο «τι κάνω» σε κάθε περίπτωση. Περιέγραψε τις βασικές αρχές αντιμετώπισης της διαβητικής χειροαρθροπάθειας, του εκτεινόμενου δακτύλου και της συμφυτικής θυλακίτιδας, με συνδυασμό αποφόρτισης, ειδικών ναρθήκων, ασκήσεων διάτασης, φυσικοθεραπείας και, όπου χρειάζεται, στοχευμένων ενέσεων ή χειρουργικής παρέμβασης. Αντίστοιχα, για το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, τη διάχυτη σκελετική υπερόστωση και την άρθρωση Charcot, στάθηκε στη σημασία της επανεκτίμησης από εξειδικευμένο ιατρό, της χρήσης ειδικών υποδημάτων ή ορθωτικών πελμάτων και της αποφόρτισης των σημείων που πονάνε, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος ελκών και καταγμάτων.

Η ομιλία της κάλυψε και άλλους τύπους πόνου που μπορεί να σχετίζονται με τον διαβήτη, όπως το γαστρεντερικού τύπου άλγος με φουσκώματα, τυμπανισμό και καύσο, αλλά και τη διαβητική νευροπάθεια. Τόνισε ότι η νευροπάθεια οφείλεται σε βλάβη των νεύρων από τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου, μπορεί να αφορά έως και τους μισούς διαβητικούς και εκδηλώνεται συχνά με πόνο, μούδιασμα και απώλεια αισθητικότητας στα άκρα. Παρουσίασε τις πιθανές επιπλοκές της περιφερικής νευροπάθειας, από δερματικές αλλοιώσεις και λοιμώξεις μέχρι έλκη, πόδι Charcot, δυσκολία στην κινητικότητα, αυξημένο κίνδυνο πτώσεων και, σε ακραίες περιπτώσεις, ακρωτηριασμό.

Για τη διαχείριση του πόνου και της νευροπάθειας έδωσε έμφαση στην πολυπαραγοντική προσέγγιση. Ανέφερε την άσκηση και τη φυσικοθεραπεία, την εργοθεραπεία, τον ιατρικό βελονισμό και τις στοχευμένες διατροφικές παρεμβάσεις ως εργαλεία που μπορούν να ενταχθούν, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντα ιατρού, σε ένα εξατομικευμένο πλάνο. Υπογράμμισε ότι η «πραγματική θεραπεία» δεν είναι μόνο η φαρμακευτική αγωγή, αλλά η συνολική ρύθμιση του διαβήτη, η αντιμετώπιση του πόνου με εξειδικευμένες μεθόδους, η ψυχολογική υποστήριξη, η βελτίωση της αυτοεικόνας, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος. Όπως είπε, η δημιουργία δικτύου υποστήριξης με επαγγελματίες υγείας και εθελοντές, αλλά και η συνεχής ενημέρωση των ασθενών, είναι αυτά που τελικά βοηθούν τον άνθρωπο με διαβήτη να ζει με λιγότερο πόνο και περισσότερη ασφάλεια.

Η εκδήλωση έκλεισε με ανοιχτή συζήτηση.