Με μια επιστολή που αποτυπώνει την αγανάκτηση και την αποφασιστικότητα των νησιωτών του Βορείου Αιγαίου, ο Αναπληρωτής Περιφερειάρχης, Γιάννης Καλτάκης, απευθύνεται στον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, απαιτώντας άμεσες και ουσιαστικές λύσεις στα προβλήματα της ακτοπλοϊκής σύνδεσης. Ο κ. Καλτάκης, υπογραμμίζοντας την πρόθεσή του να εξαντλήσει κάθε νόμιμο μέσο, καλεί την πολιτεία να σεβαστεί επιτέλους την συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της νησιωτικότητας.
Αναλυτικά στην επιστολή του ο Γιάννης Καλτάκης αναφέρει:
Α. Καλά γνωρίζετε ότι η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου είναι μία από τις νησιωτικές Περιφέρειες της Πατρίδος μας. Ένα από τα πιο καυτά προβλήματα των κατοίκων της Περιφέρειάς μας είναι η μη αρμονική, μη επιτυχημένη, μη βιώσιμη, μη επαρκής για τις ανάγκες της ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών που την απαρτίζουν για την οικονομική, κοινωνική, τουριστική, πολιτιστική ανάπτυξη αυτής [αλλά και εν ευρεία εννοία ανάπτυξη].
Β. Κατ’ επανάληψιν οι νησιώτες της Περιφέρειάς μας έχουν ζητήσει και ζητούν απεγνωσμένα την καθημερινή σύνδεση των νησιών της Περιφέρειάς μας τόσο ενδοπεριφερειακά όσο και με τον κορμό της υπόλοιπης Ελλάδος.
Επιβάλλεται η καθημερινή ακτοπλοϊκή-συγκοινωνιακή σύνδεση των Λιμένων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Αλεξανδρούπολης ή Καβάλας που να άρχεται από ένα εξ’ αυτών [εναλλάξ] και να συνδέεται με τα νησιά της ιδικής μας Περιφέρειας δηλαδή να προσεγγίζει τα νησιά Μυτιλήνη – Λήμνο – Αγ. Ευστράτιο – Χίο- Σάμο – Ικαρία – Φούρνους και να καταλήγει στο Λιμάνι του Πειραιά. Ταυτόχρονα την ίδια μέρα [και καθημερινά] επιβάλλεται έτερη ακτοπλοϊκή-συγκοινωνιακή γραμμή να εκκινεί από τον Λιμένα του Πειραιά και να προσεγγίζει τα νησιά Ικαρία – Φούρνους – Σάμο – Χίο – Αγ. Ευστράτιο – Λήμνο – Μυτιλήνη και να καταλήγει εναλλάξ Καβάλα – Αλεξανδρούπολη.
Για την πλήρη-επαρκή ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου μεταξύ των σύμφωνα με την κατοχυρωμένη Συνταγματική Αρχή της Νησιωτικότητας επιβάλλεται και η ύπαρξη αποκλειστικά καθημερινής ανεξάρτητης ενδοπεριφερειακής σύνδεσης που να προσεγγίζει όλα τα λιμάνια των νησιών της Περιφέρειας αρχόμενη από την Μυτιλήνη και καταλήγοντας στην Ικαρία και το αντίθετο αυθημερόν. Συμπεριλαμβάνεται στην προηγούμενη σκέψη ότι στην καθημερινή ακτοπλοϊκή σύνδεση θα ληφθούν και τα υπόλοιπα νησιά που δεν αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο Οινούσες, Ψαρά.
Μία τέτοια ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών της Περιφέρειας δεικνύει προσήλωση και σεβασμό της Ελληνικής Πολιτείας στην πολυδιαφημισμένη και μη εφαρμοζόμενη αρχή της νησιωτικότητας των περιοχών μας, συμβάλλει στην ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών, στην εύρυθμη λειτουργία των μεταφορών, ενισχύει το όραμα της τουριστικής προβολής και ανάπτυξης των νησιών μας.
Γ. Σας παραθέτω δε συνοπτικά την νομική δομή και διάσταση της νησιωτικότητας σύμφωνα με τις διατάξεις του Ελληνικού Συντάγματος και τις διατάξεις για τη λειτουργία της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Οι διατάξεις του Ελληνικού Συντάγματος Στο ισχύον Σύνταγμα δύο διατάξεις περιλαμβάνουν ρητή αναφορά στις νησιωτικές περιοχές. Η πρώτη είναι το άρθρο 101 παρ. 4 σύμφωνα με το οποίο: «4. Ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους». Η δεύτερη είναι το άρθρο 106 παρ. 1 σύμφωνα με το οποίο: «1. Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενικού συμφέροντος, το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας. Λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου, από την ατμόσφαιρα και τα υπόγεια ή υποθαλάσσια κοιτάσματα, για την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών».
Ο συντακτικός νομοθέτης αναφέρεται ειδικότερα στην προαγωγή της οικονομίας των νησιωτικών περιοχών με την επιταγή του άρθρου 106, παρ. 1 του Συντ. Κατά συνέπεια, η συγκεκριμένη αναφορά στον όρο «νησιωτικές περιοχές» γίνεται μόνο σε συνδυασμό με κρατικές ενέργειες που αποσκοπούν στην ανάπτυξη της οικονομίας αυτών των περιοχών, καθώς επίσης και στην αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών τους σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.
Σε αντίθεση, η διάταξη του άρθρου 101 παρ. 4 είναι πολύ πιο πρόσφατη. Η ένταξη της ερμηνευτικής δήλωσης [Άρθρο 101 παρ. 4: η εν λόγω διάταξη είχε συμπεριληφθεί κατά τη διαδικασία της Συνταγματικής Αναθεώρησης του 2001, με λίγο διαφορετική διατύπωση ως ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 101 ως εξής: «Ο κοινός νομοθέτης και η διοίκηση, όταν δρα κανονιστικά, έχουν υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών περιοχών». Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις σχετικές συζητήσεις στη Βουλή στο πλαίσιο της αναθεωρητικής διαδικασίας που οδήγησε στη Συνταγματική Αναθεώρηση του 2008, η επιλογή της διατύπωσης του 2001 είχε γίνει ως εκδήλωση ειδικού ενδιαφέροντος και λήψης μέριμνας για τα νησιά, καθώς η Ελλάδα είναι μία δισυπόστατη χώρα, ηπειρωτική και νησιωτική και αυτή η διπλή γεωγραφική φύση της δημιουργεί την υποχρέωση να τονιστεί συνταγματικά, καθώς δεν επαρκούσε το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 106 που περιοριζόταν μόνο σε ζητήματα αναπτυξιακής πολιτικής. Η ένταξη της προαναφερόμενης ερμηνευτικής δήλωσης άρθρο 101, και συγκεκριμένα στο Μέρος Τρίτο, Τμήμα ΣΤ΄, Κεφάλαιο Πρώτο του Συντάγματος ως εξής: «Ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους». Συγκρίνοντας και ερμηνεύοντας συνδυαστικά τα δύο άρθρα (101 παρ.4 και 106 παρ. 1 του Συντάγματος) για τις νησιωτικές περιοχές, διαπιστώνονται τα εξής: Και τα δύο άρθρα έχουν κοινό σκοπό: αναφέρονται στην «ανάπτυξη» (101 παρ. 4) ή στην «προαγωγή της οικονομίας» (106 παρ. 1) των νησιωτικών περιοχών. Η κρατική δραστηριότητα οφείλει να εξασφαλίζει την οικονομική ανάπτυξη κάθε τομέα της οικονομίας αυτών των περιοχών], που αφορά την Οργάνωση της Διοίκησης, γίνεται ως ένδειξη εκ μέρους του συνταγματικού νομοθέτη ότι αντιλαμβάνεται την ιδιομορφία του νησιωτικού συμπλέγματος και τη συνακόλουθη ιδιομορφία της διοικητικής οργάνωσης που δημιουργείται για τις νησιωτικές περιοχές χωρίς να παραβιάζεται η αρχή της ισότητας ή άλλες αρχές συνταγματικές ούτως ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στον νομοθέτη να ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα του νησιωτικού συμπλέγματος, ανάλογα με την ιδιομορφία του.
![](https://www.samos24.gr/wp-content/uploads/2020/09/market-neo12.png")
Η ερμηνευτική δήλωση, η οποία έχει νομική αξία σαν συνταγματικός θεσμός ουσιαστικά ενισχύει την κανονιστική ισχύ της συγκεκριμένης ρύθμισης, καθώς αυξάνει την κανονιστική πυκνότητα της φράσης «υποχρεούνται».
Όσον αφορά το υποκείμενο της θεσπιζόμενης υποχρέωσης: «ποιος υποχρεούται?» έχει ενδιαφέρον η διαφοροποίηση. Σύμφωνα με το άρθρο 101 παρ. 4, η υποχρέωση αφορά μόνο τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία, όταν αυτή δρα κανονιστικά, δηλ. εκδίδει κανονιστικές πράξεις. Σε αντίθεση, κατά το άρθρο 106 παρ.1, υποκείμενο δράσης είναι συνολικά το Κράτος. Δηλαδή και οι τρεις εξουσίες (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους. Σε νομοθετικό επίπεδο, με το άρθρο 32 του ν. 4150/2013 (ΦΕΚ Α΄102) [Άρθρο 32 του ν. 4150/2013 (ΦΕΚ Α΄102) με το οποίο τροποποιήθηκε το βασικό νομικό πλαίσιο περί ρυθμιστικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα ν.4048/2012 (ΦΕΚ Α΄34) «Ρυθμιστική Διακυβέρνηση: Αρχές, Διαδικασίες και Μέσα Καλής Νομοθέτησης», και ορίζοντας ότι η ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων που συνοδεύει κάθε σχέδιο νόμου, προσθήκη ή τροπολογία, καθώς και κάθε κανονιστική απόφαση μείζονος οικονομικής ή κοινωνικής σημασίας, πρέπει να εξετάζει και τις ενδεχόμενες συνέπειες στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη των νησιών, με ειδική τεκμηρίωση και αξιολόγηση για τις οποίες ζητείται υποχρεωτικά η προηγούμενη γνώμη της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (άρθρο 7 παρ. 1 εδάφιο α΄ του ν.4048/2012, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 32 του ν. 4150/2013)], αποτυπώθηκε η υποχρέωση αυτή, πιστεύοντας ότι αυτή η αλλαγή συνιστούσε εφαρμογή της νησιωτικότητας.
Ενώ υπάρχει το πλαίσιο της υποχρεωτικής εξέτασης ζητημάτων νησιωτικότητας στη νομοθετική, κανονιστική, εκτελεστική δράση του Κράτους, δεν έχει ακόμη διατυπωθεί μια σαφής θέση όσον αφορά τη δυνατότητα ένδικης αξίωσης (είτε στο πλαίσιο του ακυρωτικού ελέγχου είτε στο πλαίσιο του ελέγχου ουσίας ή ακόμη και στο πλαίσιο διεκδίκησης αποζημίωσης) η μη τήρηση αυτής της διαδικασίας εξέτασης επιπτώσεων των ρυθμίσεων στα νησιά και τους κατοίκους τους.
Οι διατάξεις της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καμία γενική ή ειδική αναφορά στις νησιωτικές περιοχές δεν υπήρχε στο αρχικό κείμενο των Συνθηκών για τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.
Για πρώτη φορά αναγνωρίζεται (με αφορμή τα νησιά του Αιγαίου) η ιδιαιτερότητα των νησιωτικών περιοχών, μέσω των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων, και ζητήθηκε η αξιοποίηση των τότε υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι περιοχές αυτές. Αυτό εκφράστηκε στα Συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής στη Ρόδο (1988).
Στη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997) συμπεριελήφθη για πρώτη φορά ρητή αναφορά στα νησιά στο (τότε) άρθρο 158 ΣυνθΕΚ [άρθρο 158 ΣυνθΕΚ ειδική αναφορά για τις νήσους ως εξής: «η Κοινότητα αποσκοπεί, ιδιαίτερα, στη μείωση των διαφορών μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών και στη μείωση της καθυστέρησης των πλέον μειονεκτικών περιοχών ή νήσων, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών περιοχών»].
Επίσης, στη Συνθήκη του Άμστερνταμ, ενσωματώθηκαν μια σειρά από δηλώσεις (Declarations), ανάμεσα στις οποίες η με αρ. 30 [η με αρ. 30 ήταν η «Δήλωση σχετικά με τις νησιωτικές περιοχές». Σε αυτή αναγνωρίστηκε «ότι οι νησιωτικές περιοχές αντιμετωπίζουν διαρθρωτικά προβλήματα, οφειλόμενα στο νησιωτικό τους χαρακτήρα, τα οποία, επειδή είναι μόνιμα, εμποδίζουν την οικονομική και κοινωνική τους ανάπτυξη»].
Από τη διατύπωσή της είναι σαφής και ρητή η αναγνώριση του εγγενούς και μόνιμου χαρακτήρα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι νησιωτικές περιοχές λόγω της φύσης τους, αλλά η αναγνώριση αυτή περιορίστηκε τελικά σε συμβολικό-πολιτικό επίπεδο, χωρίς να λειτουργήσει ως νομική βάση για τις δράσεις των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χωρίς να αποτελεί εργαλείο δικαστικού ελέγχου τους.
Στη Συνθήκη της Λισσαβόνας το ισχύον κείμενο του άρθρου 170 παρ. 2 ΣυνθΛΕΕ, το οποίο σε συνδυασμό με την ισχύουσα παρ. 1 του ίδιου άρθρου, που παραπέμπει στο άρθρο 174 ΣυνθΛΕΕ, δημιουργούν τη νομική βάση της συμβολής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη σύνδεση των νησιών με την υπόλοιπη Ευρώπη δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη έργων υποδομής στους τομείς των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού παρέμβασης υπέρ των νησιών, με βάση τις διατάξεις της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ.
Aπό τα προαναφερθέντα προκύπτει ότι τόσο το Ελληνικό Σύνταγμα όσο και η Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ προσφέρουν νομικές βάσεις για την εκπόνηση ειδικών πολιτικών για τη συνοχή και την ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών.
Δ. Η σημερινή μονοσήμαντη, μονοπωλιακή, ελλειμματική, πλημμελής θεώρηση της σημερινής ακτοπλοϊκής σύνδεσης των νησιών της Περιφέρειάς μας δεν συνάδει ούτε οραματίζεται την επιθυμία ημών των νησιωτών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για οικονομική ευημερία, ανάπτυξη, πρόοδο, τουριστική ανάπτυξη των νησιών μας. Αποτέλεσμα που εξυπηρετεί πρωτίστως την Εθνική οικονομία όσο και τις τοπικές κοινωνίες των νησιών μας που δεν θα αισθάνονται αποκλεισμένες.
Η υποχρέωσή σας αυτή πηγάζει ως Πολιτεία τόσο από τις προαναναφερόμενες διατάξεις του Συντάγματος της Ελληνικής Δημοκρατίας όσο και από τα Ευρωπαϊκά νομικά κείμενα.
Με την παρούσα επιστολή μου σας εκφράζω τον προβληματισμό μου για την κατάσταση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών αλλά πιστεύω και είμαι πεπεισμένος και τον προβληματισμό και των λοιπών συμπολιτών μου και συλλογικών οντοτήτων της νησιωτικής Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για την σημερινή ανεπαρκή ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών μας και σας καλούμε για την αναδιάρθρωση κατά τα άνω των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών ενδοπεριφερειακών και μη. Σας προτρέπουμε δε να αναθεωρήσετε άμεσα ενόψει της θερινής περιόδου την ασκούμενη από εσάς πολιτική στα προαναφερόμενα.
Τονίζω το αυτονόητο ότι η επιτυχημένη ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών μας, μεταξύ των καθώς και με την υπόλοιπη Ελλάδα σημαίνει και επιτελικό σχεδιασμό τουριστικής ανάπτυξης και κοινά αποδεκτού εθνικού αναπτυξιακού οράματος.
Τέλος υπομιμνήσκω εις υμάς ότι πρέπει να τεθεί θέμα στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι σήμερα δεν αποδέχεται ότι τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά όπως η νησιωτικότητα αποτελούν αιτία για ειδική χρηματοδότηση, γεγονός που αποδεικνύεται από την άρνησή της να δεχτεί τη χρήση άλλου τρόπου μέτρησης της οικονομικής μεγέθυνσης στις νησιωτικές περιοχές. Σε κάθε περίπτωση όμως η ίδια στην 6η έκθεση Συνοχής (2014) αναγνωρίζει την αναγκαιότητα διαμόρφωσης ολοκληρωμένης πολιτικής άρα και οικονομικής κ.λ.π. για τις νησιωτικές περιοχές που έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Δικαστικός Επιμελητής να την επιδώσει εκεί που απευθύνεται και να την αντιγράψει στην έκθεση επίδοσής του.
