Υγεία στη Σάμο: Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την προσέλκυση και παραμονή ιατρικού προσωπικού στο ΕΣΥ

ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

Προτεινόμενα κίνητρα για την προσέλκυση και παραμονή ιατρών ΕΣΥ σε άγονες και προβληματικές, ιδίως νησιωτικές περιοχές όπως η Σάμος, Ικαρία και Φούρνοι, στο πλαίσιο πρότασης Τροποποίησης του άρθρου 54 παρ.11 εδάφιο Ε. του ν. 4999/2022 με τίτλο «Μισθολόγιο ιατρών και οδοντιάτρων του Εθνικού Συστήματος Υγείας, των έμμισθων ειδικευόμενων ιατρών και των επικουρικών ιατρών»

Τα κίνητρα θα έπρεπε να διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: κίνητρα προσέλκυσης (για να έρθει ένας ιατρός) και κίνητρα παραμονής (για να μη θέλει να φύγει, παρόλο που θα του δίνεται αυτή η δυνατότητα). Προφανώς θα είναι οικονομικά, διοικητικά και επιστημονικά κίνητρα, κλιμακούμενα στο χρόνο για να υπηρετούν το στόχο της παραμονής (τόσο των νέων όσο και των ήδη υπηρετούντων). Είναι σημαντικό να υπάρχουν κίνητρα παραμονής και να μη γίνει υποχρεωτική η παραμονή.

Εξομοίωση των ιατρών ΕΣΥ με τους αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεωνσε ότι αφορά τη χρήση των ΛΑΦ για σίτιση, των στρατιωτικών πρατηρίων για αγορά προϊόντων, των πτητικών μέσων (C-130) για μετακινήσεις, των ξενώνων και των στρατιωτικών κατασκηνώσεων για διανυκτέρευση εκτός νησιού κ.ο.κ.

Άλλα κίνητρα που προτείνονται για προσέλκυση και παραμονή ιατρών ΕΣΥ σε άγονες και προβληματικές, ιδίως νησιωτικές περιοχές και τα οποία θα πρέπει να κλιμακώνονται ανάλογα με το βαθμό αγόνου των περιοχών αυτών (όπως προβλέπονται αυτές οι περιοχές σε σχετική ΚΥΑ) είναι τα εξής:

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ.

 Όπως και για όλους τους ιατρούς του ΕΣΥ, διαφορετική φορολόγηση των τακτικών αποδοχών και των εισοδημάτων από εφημερίες, με υπαγωγή των τακτικών εφημεριών σε αυτοτελή φορολόγηση με ειδικό συντελεστή 20%, όπως τα εισοδήματα από ενοίκια, και θέσπιση αφορολόγητου για τις πρόσθετες υπερβάλλουσες

εφημερίες και τις εφημερίες από μετακίνηση (σχετική τροπολογία έχει κατατεθεί)

 Στεγαστικό κίνητρο. Μετά την παρέλευση επταετούς πραγματικής υπηρεσίας, επιδότηση του 50% της αντικειμενικής αξίας για την ανέγερση ή αγορά πρώτης κατοικίας (με υποχρέωση του ιατρού για παραμονή μέχρι τη συμπλήρωση συνολικά δεκαπενταετίας από το διορισμό του στην δομή του ΕΣΥ) και η έκπτωση των τόκων στεγαστικών δανείου πρώτης κατοικίας από το φόρο εισοδήματος) Ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα για την παραμονή είναι η ύπαρξη μόνιμης κατοικίας. Το μέτρο αυτό είναι και αναπτυξιακό, η δε χορήγηση της επιδότησης θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από αναπτυξιακά ή ευρωπαϊκά κονδύλια

ΔΟΙΚΗΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

 Ύπαρξη τεσσάρων τουλάχιστον οργανικών θέσεων σε ειδικότητες και κλινικές αυξημένου φόρτου (παθολογία, χειρουργική, αναισθησιολογία), τριών οργανικών θέσεων σε ειδικότητες όπως καρδιολογία, μαιευτική, ορθοπαιδική, και καμία μονήρης ειδικότητα (αριθμός ιατρών ανά ειδικότητα 2-3), εκτός αν καλύπτει πρωτοβάθμιες και όχι εφημεριακές ανάγκες.

 Ταχύτερη βαθμολογική εξέλιξη. Μετά από συνολική δεκαετή παραμονή και πενταετή παραμονή στο βαθμό του Διευθυντή, εξέλιξη των υπηρετούντων διευθυντών στο βαθμό Συντονιστή Διευθυντή.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

 Διδακτορικά-Μεταπτυχιακά. Μετά την παρέλευση τριετούς υπηρεσίας, δυνατότητα διενέργειας εξ αποστάσεως μεταπτυχιακού και διδακτορικού κύκλου σπουδών με ανάληψη του κόστους των διδάκτρων από τα νοσοκομεία, με υποχρέωση του ιατρού (μετά την ολοκλήρωση) για ισόχρονη παραμονή στο νοσοκομείο. Το μέτρο απαντά στην επιστημονική απομόνωση και εξέλιξη των ιατρών ΕΣΥ στις άγονες και προβληματικές περιοχές

 Υποχρεωτική μετεκπαίδευση. Ανά διετία υποχρεωτική μηνιαία ή διμηνιαία μετεκπαίδευση σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο της επιλογής του ιατρού, με ανάληψη εξόδων μετακίνησης, σίτισης και εκτός έδρας αποζημίωσης από το νοσοκομείο. Σημαντική η συνεχής μετεκπαίδευση και μάλιστα υποχρεωτική για ιατρό και νοσοκομείο. Ιδανικά θα μπορούσε να συνδυαστεί με ισόχρονημετακίνηση ιατρού από την κλινική υποδοχής προς το νησιωτικό νοσοκομείο.

 Σημαντικό κίνητρο, που έρχεται να απαντήσει στην αγωνία γονιών ιατρών για την εκπαιδευτική υστέρηση των παιδιών τους, είναι η υπαγωγή των παιδιών των ιατρών σε ειδική κατηγορία πανελληνίων εξετάσεων, όπως τα παιδιά υπηρετούντων στο εξωτερικό ή οι αθλητές, μετά από πενταετή υπηρεσία του ιατρού και

παρακολούθηση από τα παιδιά τουλάχιστον των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου . Η εκπαιδευτική υστέρηση είναι μια πραγματικότητα, και για αυτό οι νέοι ιατροί δεν θέλουν να προσληφθούν στις άγονες και προβληματικές περιοχές και ιδίως στα νησιά θεωρώντας δίκαια ότι αυτό θα έχει επίπτωση στην εκπαιδευτική πορεία των παιδιών τους. Κίνητρο χωρίς κανένα κόστος, με άμεσο και σημαντικό αποτέλεσμα.

Είναι σημαντικό ότι δεν υπάρχει κανένα συνταγματικό ή νομικό πρόβλημα για τη θέσπιση των παραπάνω κινήτρων. Το αντίθετο μάλιστα: υπάρχει σαφής συνταγματική επιταγή (α.101 παρ.4 Σ περί νησιωτικότητας και ορεινότητας) , στα πλαίσια της οποίας μπορούν να νομοθετηθούν. Άλλωστε πληθώρα νομοθετικών παρεμβάσεων έχουν γίνει κι αφορούν τη νησιωτικότητα (πχ μεταφορικό ισοδύναμο).

Υπάρχει οικονομικό κόστος από τη θέσπιση των παραπάνω κινήτρων, αλλά θα πρέπει να συνυπολογιστεί το άμεσο όφελος τόσο από την μείωση των αεροδιακομιδών, όσο και το μακροοικονομικό όφελος από την ελάττωση των μετακινήσεων ασθενών και συγγενών τους. Και βέβαια η αύξηση του αισθήματος ασφάλειας των κατοίκων και η αύξηση ειδικών ομάδων τουρισμού.

Στο πλαίσιο αυτό κρίνεται σκόπιμο η σύσταση και λειτουργία ενός Γενικού Παρατηρητηρίου Άγονων και Προβληματικών Περιοχών το οποίο θα αναλάβει το θεσμικό ρόλο της εποπτείας, συντονισμού, ελέγχου και αξιολόγησης του πλαισίου δημόσιων πολιτικών και κινήτρων/αντικινήτρων τα οποία θα έχουν ως στόχο την εξάλειψη της ίδια της έννοιας και ορολογίας των άγονων και προβληματικών περιοχών. Στόχος θα πρέπει να είναι ακριβώς αυτός, δηλαδή να μην υπάρχουν περιφέρειες της Ελλάδας που να χαρακτηρίζονται ως άγονες, προβληματικές, απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες, περιοχές με λιγότερη ανάπτυξη.

Ειδάλλως απλώς ανανεώνουμε το υφιστάμενο πρόβλημα, καλλωπίζοντας και εξωραϊζοντάς το.

Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της Ε.Ε που δεν διαθέτει Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για το Ανθρώπινο Δυναμικό του ΕΣΥ, και αυτό εξηγεί μεταξύ άλλων γιατί το μείζον ζήτημα της ανισοκατανομής των επαγγελματιών υγείας δεν έχει αντιμετωπιστεί ποτέ αποτελεσματικά και γιατί επιμένουν οι πολύ σοβαρές δυσχέρειες των πολιτών στην ισότιμη και καθολική πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας που έχουν ανάγκη. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει προγραμματισμό και σχεδιασμό, ανάλυση της ζήτησης και της προσφοράς ανθρώπινου δυναμικού, πρόβλεψη αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό, ανάλογα με τα σχέδια και τους στόχους, κατάρτιση πλάνου για την εξασφάλιση του απαραίτητου δυναμικού σε ποιοτικό και ποσοτικό επίπεδο και επιτυχή αντιμετώπιση προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν από την υπερεπάρκεια είτε την έλλειψη προσωπικού.

Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην κατωτέρω τροπολογία έχουν κοστολογηθεί και σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να υπερβούν τα 50.000.000 ευρώ ανά έτος. Αντιθέτως, και με μέτριες εκτιμήσεις το αληθινό κόστος αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 32 και 35.000.000 ευρώ ανά έτος.

Η πηγή της χρηματοδότησής τους δύναται να είναι ένα νέο Τέλος Άγονων και Προβληματικών Περιοχών (ΤΑΠΠ) εξ ευρώ ενός (1) που θα επιβάλλεται σε κάθε διανυκτέρευση τουρίστα στην χώρα. Με βάση τα στοιχεία της Έρευνας Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος, πέρυσι (2023) στην Ελλάδα έλαβαν χώρα 227.938.000 διανυκτερεύσεις μη κατοίκων σε τουριστικά καταλύματα της Ελλάδας, δίχως στο νούμερο αυτό να περιλαμβάνεται η κρουαζιέρα

Σημειωτέον ότι σχεδόν όμοιες προτάσεις έχει καταθέσει ομόφωνα και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ) και η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Ιατρών (ΟΕΝΓΕ), καθώς και η ειδική επιτροπή που είχε συσταθεί από το Υπουργείο Υγείας με αυτό το αντικειμενο τον Ιανουάριο του 2019. Ειδικά στον ιατρικό κλάδο υπάρχει σύμπνοια σε ό,τι αφορά τα κίνητρα για τις άγονες και προβληματικές περιοχές ενώ πολλαπλές είναι και ανάλογες προτάσεις από τους αυτοδιοικητικούς και λοιπούς φορείς των εν θέματι περιοχών.