Κορωνοϊός: Τι αποκαλύπτουν τα αστικά λύματα

Γράφει η Χαρά Ζήκα, Χημικός, Δρ Φαρμακευτικής

Ο τρόπος ζωής μας, η χρήση ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών αλλά και η κατάσταση της υγείας μας αποτυπώνονται στα αστικά λύματα. Ακόμη και ίχνη του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2 έχουν εντοπίσει στα λύματα ερευνητές στην Ολλανδία, στις ΗΠΑ και στη Σουηδία.

Επιστημονικές μελέτες αναφέρουν ότι ο SARS-CoV-2 ανιχνεύεται στα κόπρανα μέσα σε τρεις μέρες μετά από τη μόλυνση, διάστημα πολύ πιο μικρό από αυτό που χρειάζεται για να αναπτυχθούν τα συμπτώματα στους ασθενείς. Συνεπώς η ανάλυση των λυμάτων μπορεί να δώσει μια εικόνα για τον πραγματικό αριθμό των προσβληθέντων ατόμων από τον κορονοϊό SARS-CoV-2, ακόμη και των ασυμπτωματικών κρουσμάτων.  Επίσης μπορεί να αποτελέσει δείκτη για λήψη ήπιων ή  πολύ αυστηρών περιοριστικών μέτρων, όπως το lockdown.

Η επιδημιολογία λυμάτων είναι ένας νέος αλλά πολλά υποσχόμενος κλάδος της Αναλυτικής Χημείας. Εντοπίζει μεταβολίτες του ανθρώπινου οργανισμού που φτάνουν στα υγρά απόβλητα και έτσι εξάγονται πληροφορίες για τη χρήση πολλών ουσιών, όπως ναρκωτικά, νικοτίνη, καφεΐνη, αλκοόλ, βιοκτόνα, φυτοφάρμακα, νευροδιαβιβαστές αλλά και διάφορα φάρμακα.

Ο Νικόλαος ΘωμαΪδης, Καθηγητής Αναλυτικής Χημείας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ασχολείται με την επιδημιολογία λυμάτων. Όπως ο ίδιος δήλωσε: «Παρακολουθούμε πάνω από δέκα χρόνια τα εισερχόμενα λύματα στην Ψυττάλεια αναλύοντας χιλιάδες ενώσεις και από τις συγκεντρώσεις των ενώσεων αυτών εξάγουμε συμπεράσματα για τις συνήθειες του πληθυσμού της Αττικής. Για παράδειγμα την εποχή των μνημονίων, δηλαδή τα έτη 2010-2014, σημειώθηκε δραματική αύξηση των ψυχοφαρμάκων. Όσον αφορά στον SARS-CoV-2, αυτό το διάστημα  παίρνουμε δείγματα σε  συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ με σκοπό να αποτυπωθεί η διακύμανση του SARS-CoV-2 μέσα στην τρέχουσα περίοδο, να συσχετιστεί η παρουσία διάφορων φαρμάκων με την παρουσία του SARS-CoV-2 στα λύματα και να αποτυπωθεί η διαφορά στη χρήση διάφορων χημικών ουσιών κάτω από τις πρωτοφανείς αλλά απαραίτητες συνθήκες περιορισμού που βιώνουμε. Οι αναλύσεις θα γίνουν τον Μάιο και τον Ιούνιο πιστεύω ότι θα έχουμε αποτελέσματα.»