Η Σάμος έχει αφεθεί να σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος του μεταναστευτικού στο Αιγαίο. Στη ΚΕΔΝ Σάμου, τη μοναδική κλειστή και ελεγχόμενη δομή του νησιού, βρίσκονται σήμερα 1.908 άτομα σε εγκαταστάσεις χωρητικότητας 3.664 θέσεων. Επισήμως η πληρότητα αναφέρεται στο 52%· στην πράξη, όμως, το νησί ζει καθημερινά σκηνές που μαρτυρούν ότι οι αριθμοί δεν λένε πατά την αλήθεια.
Κάθε μέρα οι κάτοικοι καταγράφουν με τα κινητά τους νέες αφίξεις. Φουσκωτά με αλλοδαπούς φτάνουν ανενόχλητα στις ακτές, ενώ το κράτος μιλά για «αποτελεσματικούς ελέγχους» στα θαλάσσια σύνορα. Η πραγματικότητα διαψεύδει τη ρητορική: οι έλεγχοι αποτυγχάνουν και οι Σαμιώτες βλέπουν το νησί τους να μετατρέπεται σε μόνιμο προθάλαμο της Ευρώπης.
Την ίδια στιγμή, στη Λέσβο καταγράφονται μόλις 705 διαμένοντες σε δομές δυναμικότητας 3.881 (πληρότητα 18%) και στη Χίο 794 σε 1.014 θέσεις (πληρότητα 78%). Στα ασυνόδευτα ανήλικα, η Λέσβος έχει 150 παιδιά, η Χίος 17 και η Σάμος 15.

Οι συνοριοφύλακες στα φυλάκια και τα πληρώματα του Λιμενικού κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες με πενιχρά μέσα. Όμως, όταν η πολιτεία δεν τους στηρίζει, οι αφίξεις συνεχίζονται και οι πολίτες αισθάνονται απροστάτευτοι.
Η κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Ένωση μιλούν για «δίκαιη διαχείριση», αλλά τα στοιχεία δείχνουν το αντίθετο. Η Σάμος έχει αφεθεί στο έλεος μιας πολιτικής που στηρίζεται στην εγκατάλειψη και στη σιωπηλή αποδοχή της πίεσης. Οι πολίτες ζουν με την ανασφάλεια, και η χώρα με την αυταπάτη ότι «όλα λειτουργούν».
Η Σάμος δεν μπορεί να είναι επ’ αόριστον το στρατόπεδο πρώτης γραμμής της Ευρώπης. Χρειάζεται ουσιαστική φύλαξη στα θαλάσσια σύνορα, δίκαιη κατανομή και πραγματική στήριξη. Αλλιώς, το μήνυμα που περνά είναι ότι η πολιτεία εγκατέλειψε το νησί — και μαζί του, την ίδια την έννοια της εθνικής ασφάλειας.