Η Λαϊκή Συσπείρωση για το «Πάρκο Εθνικής Αντίστασης»

Η Λαϊκή Συσπείρωση με την πρότασή της για τη χωροθέτηση και ανέγερση μνημείου της Εθνικής Αντίστασης στη πόλη της Σάμου, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην χθεσινή ( 18-5-2023) ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ανατολικής Σάμου, με την οποία ορίζεται η τοποθέτηση του μνημείου, στο χώρο της πρώην παιδικής χαράς απέναντι από το Λιμεναρχείο.  Σύμφωνα με την απόφαση, το πάρκο που ανακατασκευάζεται θα ονομαστεί «πάρκο Εθνικής Αντίστασης», ενώ το μνημείο που θα τοποθετηθεί θα είναι μια λιτή γλυπτική σύνθεση στην οποία θα αναγράφεται ο πρώτος στίχος από την Ωδήν εις Σάμον του Ανδρέα Κάλβου που λέει: «Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται, ζυγόν δουλείας, ας έχωσι· θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία».

Στην παρέμβασή του για το θέμα ο δημοτικός σύμβουλος της Λαϊκής Συσπείρωσης Κώστας Τζίχας, επισήμανε ότι,  «Έστω και με μεγάλη καθυστέρηση , είναι θετικό το γεγονός ότι προχωράμε στη χωροθέτηση και ανέγερση μνημείου της Εθνικής Αντίστασης στη πρωτεύουσα του νησιού.  Ένα αίτημα χρόνων του Παραρτήματος Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και δικό μας. Δυστυχώς οι αγωνιστές δεν πρόλαβαν να το δουν. Υπάρχει ωστόσο το παράρτημα Απογόνων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας  που προσπαθεί να κρατά άσβεστη την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης και να προβάλλει στις νέες γενιές τις μεγάλες  αξίες και τα υψηλά  ιδανικά των αγωνιστών της».

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη δράση του ΕΑΜ στο Βαθύ, τονίζοντας ότι, «Η πόλη της Σάμου , το Βαθύ,  έχει τη δική του μεγάλη συμβολή στην εποποιϊα της Εθνικής Αντίστασης κατά του φασισμού – ναζισμού. Η Οργάνωση του ΕΑΜ στη πόλη έχει πλούσια και ηρωϊκή δράση, εν πολλοίς άγνωστη σε πολύ κόσμο. Στις γραμμές της συσπειρώθηκαν κομμουνιστές και δημοκράτες αγωνιστές από όλα τα λαϊκά στρώματα»

Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση της Λαϊκής Συσπείρωσης:

«Έστω και με μεγάλη καθυστέρηση , είναι θετικό το γεγονός ότι προχωράμε στη χωροθέτηση και ανέγερση μνημείου της Εθνικής Αντίστασης στη πρωτεύουσα του νησιού.  Ένα αίτημα χρόνων του Παραρτήματος Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και δικό μας. Δυστυχώς οι αγωνιστές δεν πρόλαβαν να το δουν. Υπάρχει ωστόσο το παράρτημα Απογόνων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας  που προσπαθεί να κρατά άσβεστη την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης και να προβάλλει στις νέες γενιές τις μεγάλες  αξίες και τα υψηλά  ιδανικά των αγωνιστών της.

Ο χώρος που προτείνεται είναι ο πλέον ενδεδειγμένος για την τοποθέτηση του μνημείου με βάση τα σημερινά δεδομένα της πόλης , άλλωστε πρόκειται για πρόταση της Λαϊκής Συσπείρωσης. Προτείνουμε μάλιστα ολόκληρος ο χώρος , να ονομασθεί πάρκο Εθνικής Αντίστασης.

Όσον αφορά το είδος του μνημείου να είναι μια λιτή γλυπτική σύνθεση όπου πάνω της θα αναγράφεται ολόκληρος  ο στίχος  από την «Ωδήν εις Σάμον» του Ανδρέα Κάλβου που λέει: «Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται, ζυγόν δουλείας, ας έχωσι· θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία».

Η πόλη της Σάμου , το Βαθύ έχει τη δική του συμβολή στην εποποιϊα της Εθνικής Αντίστασης κατά του φασισμού – ναζισμού. Η Οργάνωση του ΕΑΜ στη πόλη έχει πλούσια και ηρωϊκή δράση, εν πολλοίς άγνωστη σε πολύ κόσμο. Στις γραμμές της συσπειρώθηκαν κομμουνιστές και δημοκράτες αγωνιστές από όλα τα λαϊκά στρώματα.

Όλοι αυτοί  έπαιζαν καθημερινά το κεφάλι τους κορώνα – γράμματα για να βοηθήσουν τον ΕΛΑΣ  στα βουνά της Σάμου, να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τις εχθρικές – κατοχικές κινήσεις, να στείλουν πληροφορίες για τις δυνάμεις κατοχής στη Μέση Ανατολή κλπ.

• Πρέπει να μνημονεύσουμε ιδιαίτερα τον κομμουνιστή Λεωνίδα Καραγιαννόπουλο, ηρωϊκό γραμματέα του ΕΑΜ του Βαθιού, ο οποίος συνελήφθη από τους Ιταλούς μετά από πληροφορίες που είχαν για τη δράση του και βασανίστηκε απάνθρωπα  επι μέρες για να κατονομάσει τους συνεργάτες του. Υποβλήθηκε στο μαρτύριο της «κάσας» και του «φάλαγγα» με αποκορύφωμα το βγάλσιμο των νυχιών του , χωρίς να πει  κουβέντα , χωρίς να μαρτυρήσει κανένα όνομα. Αν ο Λεωνίδας Καραγιαννόπουλος υπέκυπτε στα μαρτύριά του, θα συλλαμβάνονταν δεκάδες μέλη του  ΕΑΜ , μεταξύ τους  και κορυφαία ονόματα της πόλης (έμποροι, καθηγητές κλπ). Ακόμη και ο μητροπολίτης Ειρηναίος κινδύνευε που,  όντας στην υπηρεσία των Άγγλων, συνεργαζόταν με το ΕΑΜ.

Τελικά ήταν τέτοια η επιμονή και η αντοχή του Λεωνίδα Καραγιαννόπουλου  που οι ίδιοι οι Ιταλοί στο τέλος πίστεψαν ότι είχαν στα χέρια τους έναν αθώο και αναγκάστηκαν να τον αφήσουν ελεύθερο.

Ηρωϊκή μορφή επίσης ήταν ο νεαρός ΕΠΟΝίτης Πάνος Ευελπίδης που σκοτώθηκε στον βομβαρδισμό του Βαθιού από τους Γερμανούς το Νοέμβρη του 1943, καθώς προσπαθούσε να βοηθήσει στον απεγκλωβισμό ανθρώπων από τα ερείπια.

• Πρώτη θαρραλέα και ηρωϊκή πράξη της οργάνωσης του Βαθιού, ήταν η υλοποίηση της απόφασης του ΕΑΜ Σάμου να σαμποταριστούν οι περιβόητες σχολές «Ντάντε», που ίδρυσε η φασιστική διοίκηση των Ιταλών με στόχο να εξιταλίσει τα νέα παιδιά , με δέλεαρ τα μαθήματα της μουσικής, της  Ιταλικής γλώσσας, συνοδευόμενα απο τη γνωστή πανιότα (την ιταλική κουραμάνα).

Στόμα με στόμα η οργάνωση του ΕΑΜ πέρασε με επιτυχία  το μήνυμα: « καμιά συνεργασία και συναναστροφή με τον κατακτητή, κανένα παιδί στις σχολές Ντάντε», με συνέπεια να απαξιωθούν στη συνείδηση του Σαμιώτικου λαού  και  να μείνουν ελάχιστοι οι ριψάσπιδες δωσίλογοι που συνεργάστηκαν με τις κατοχικές δυνάμεις  καταδυναστεύοντας, το ίδιο με τους κατακτητές,  το λαό του νησιού.

• Ακόμη το στεφάνωμα των μνημείων της πόλης απο νεαρά κορίτσια με την υποστήριξη των μελών του ΕΑΜ στην επέτειο της 25^ης Μαρτίου, τον Μάρτη του 1942 αλλά και όλα τα υπόλοιπα χρόνια της κατοχής.
• Κατά τη διάρκεια της προσωρινής απελευθέρωσης τον Σεπτέμβρη του 1943, η οργάνωση του ΕΑΜ έπαιξε αποφασιστικό ρόλο τόσο στην εγκατάσταση του ΕΛΑΣ στη πόλη όσο και στη προσπάθεια να μην υπάρξει σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τον Ιερό Λόχο που ήρθε 2 μήνες μετά την απελευθέρωση και προκαλούσε τους ΕΛΑΣίτες με παρελάσεις, φιλοβασιλικά εμβατήρια, προσβολές και απειλές.
• Σημαντική τέλος ήταν η συμβολή του ΕΑΜ Βαθιού στην ενημέρωση και καθοδήγηση των συμμαχικών αεροπλάνων για να βομβαρδίσουν μέσα στο λιμάνι του Βαθιού και να βυθίσουν το γερμανικό αρματαγωγό ΑΣΛΑΝ, που φόρτωνε πολεμικό υλικό και Γερμανούς στρατιώτες για την αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής από το νησί το 1944».