Το έθιμο με τις οβίδες στο Μαραθόκαμπο της Σάμου διατηρείται από την εποχή της Τουρκοκρατίας
(Το κείμενο είναι της Νίτσας Κιάσσου από τον Όρμο Μαραθοκάμπου και το αναπαράγουμε από τη σελίδα Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Τα βίντεο και οι φωτογραφίες έχουν ανασυρθεί από το YouTube)
Δεν πρόκειται για απλές τουφεκιές, σαν κι αυτές που πέφτουν και αλλού πανελλαδικά, ήδη από την εποχή της τουρκοκρατίας, κάθε Πάσχα.
Στον Μαραθόκαμπο της Σάμου ανήμερα της Λαμπρής σκάνε οβίδες! Για την ακρίβεια, πέφτουν χιλιάδες κάλυκες από οβίδες, οι οποίες ταπώνονται με μπαρούτι και χαρτί, στήνονται στο έδαφος στις γύρω πλαγιές του χωριού και το πρωί της Κυριακής του Πάσχα οι ντόπιοι τις πυροδοτούν, δημιουργώντας επαναλαμβανόμενες εντυπωσιακές εκρήξεις.
Οι προετοιμασίες για την τήρηση του εθίμου αρχίζουν από πολύ νωρίς, ουσιαστικά διαρκούν έναν ολόκληρο χρόνο. Πρέπει να μαζευτούν χρήματα για το μπαρούτι, να κατασκευαστούν καινούρια βλήματα, να οργανωθούν και να συντονιστούν τα συνεργεία. Πολλές από τις οβίδες προέρχονται από τον και φυλάσσονται σαν κόρη οφθαλμού όλα αυτά τα χρόνια.
Ανήμερα το Πάσχα, περιμετρικά του Μαραθοκάμπου, στα βουνά, ανάμεσα στους θάμνους, κάθε μια από τις πέντε ενορίες του χωριού έχει και το δικό της πολυάριθμο συνεργείο και καθορισμένη μέθοδο εκπυρσοκρότησης. Μεγάλη σημασία δίνεται και στο θέαμα, αφού η συγκεκριμένη τοποθέτηση των βλημάτων συμβάλει στο να εκτινάσσονται οι καπνοί με ορισμένο σχήμα. Οι οβίδες, για παράδειγμα, που πυροδοτούνται όρθιες (ολορτίνια), στέλνουν στον αέρα εντυπωσιακά κατάλευκα στεφάνια, ενώ αυτές που μαζί με το ταπωθεί και με ώχρα, γεμίζουν την ατμόσφαιρα με χρώματα. Το κάθε ταμπούρι ρίχνει από πέντε μπαταριές (ομοβροντίες) σταδιακά, μία για την κάθε ενορία που το αναστάσιμο λάβαρό της περνά από συγκεκριμένο σημείο, κατά τη διάρκεια της Ύψωσης που πραγματοποιείται στις 11 το πρωί.
Το έθιμο αυτό δεν σταματά τη μέρα της Λαμπρής. Οι οβίδες που για οποιονδήποτε λόγο δεν έσκασαν συγκεντρώνονται και μεθοδεύεται από την αρχή η πυροδότησή τους. Σποραδικές μπαταριές από τέτοια βλήματα πέφτουν την ημέρα της εορτής του Αγίου Γεωργίου, επειδή προφανώς το Χριστός Ανέστη είναι πρόσφατο, αλλά και γιατί γιορτάζουν αρκετά ξωκλήσια της περιοχής, που συγκεντρώνουν μεγάλο πλήθος προσκυνητών. Μετά απ’ όλα αυτά ακολουθεί η συγκέντρωση και η φύλαξη των όλμων στις αποθήκες, ο απολογισμός και η σύγκριση της εκρηκτικής παρουσίας τής κάθε ενορίας, αφού σε τούτη τη συνήθεια μεγάλη σημασία φαίνεται πως έχει η πρωτιά, που ενισχύει τον θρύλο της αντροσύνης, της ικανότητας και της παλικαριάς….
![](https://www.samos24.gr/wp-content/uploads/2020/09/market-neo12.png")
![](https://www.samos24.gr/wp-content/uploads/2023/01/noname-PANTE.png")
Ανασύρουμε από τη σελίδα των μαθητών του Γυμνασίου Μαραθοκάμπου:
Το έθιμο με τις «τουφεκιές» εμπλουτισμένο με την ευρηματικότητα των κατοίκων στο πέρασμα των χρόνων δημιουργεί ένα εντυπωσιακότατο θέαμα κυρίως ανήμερα του Πάσχα το οποίο παρακολουθούν χιλιάδες επισκέπτες από τη Σάμο και από όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας καθώς και αρκετοί ξένοι.
Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα για το έθιμο με τις τουφεκιές, χρησιμοποιούσαν το τρουμπούν (τρομπόνι) και το σουλτάς (σουλτάδο) που ήταν παμπάλαια όπλα της επανάστασης του 1821, το τρομπόνι μάλιστα ήταν βραχύκαννο, κατ’ εξοχή ναυτικό όπλο, με πλατιά κάνη που έβαζαν πολλά βλήματα, με αυτά οι Μαραθοκαμπίτες ναυτικοί αντιμετώπιζαν τους πειρατές.
Η χρήση των όπλων αυτών απαιτούσε χειρισμούς από δυνατούς άντρες, λεβέντες. Η κάθε ενορία είχε τους δικούς της τουφεκάδες, τους δικούς της λεβέντες και υπήρχε συναγωνισμός ποιοι θα έριχναν τις περισσότερες, ποιοι θα ήταν οι πιο συστηματικοί και οι συζητήσεις για τον καλύτερο της χρονιάς έδιναν και έπαιρναν για καιρό. Οι μικρότεροι έριχναν φελλούς, τρακατρούκες, αυτοσχέδια βαρελότα και κυρίως κλειδιά, ποιος μπορούσε τότε να ξεχάσει γύφτικο κλειδί στην πόρτα του, χάνονταν αμέσως ήταν περιζήτητα. Ένα κλειδί, μια πρόκα και μερικά κουτιά σπίρτα εξόπλιζε τον κάθε πιτσιρικά για το Πάσχα. Όλα αυτά τα «όπλα» χάθηκαν με το χρόνο και όσα απέμειναν τα μάζεψαν οι Ιταλοί και οι Γερμανοί κατά την περίοδο της Κατοχής.
Σήμερα στο έθιμο αυτό ανταγωνίζονται οι 6 ενορίες του χωριού για το ποια θα παρουσιάσει το εντυπωσιακότερο θέαμα.
Πηγή www.isamos.gr
