Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί για επιτάχυνση της προετοιμασίας για τον χειμώνα στα νησιά του Αιγαίου

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) καλεί τις ελληνικές αρχές να επιταχύνουν τις προετοιμασίες για τον χειμώνα στις δομές υπό την ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης στα νησιά του Αιγαίου, όπου επιδεινώνονται πολύ γρήγορα οι συνθήκες καθώς αυξάνουν οι αφίξεις, κι ενώ αναμένεται να χειροτερέψει ο καιρός με δυνατές βροχές και κρύο.

«Η Υ.Α. κάνει έκκληση για δράση στα νησιά με στόχο τη μείωση του υπερπληθυσμού, τη βελτίωση των καταλυμάτων και την προμήθεια και διανομή κατάλληλων και επαρκών βασικών ειδών πρώτης ανάγκης», δήλωσε ο Philippe Leclerc, Αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα.

Η πίεση στα υπερπλήρη κέντρα συνέχισε και τον Σεπτέμβριο με σχεδόν 5.000 νέες αφίξεις, με αποτέλεσμα εκατοντάδες παιδιά, γυναίκες και άνδρες να αναγκάζονται να κοιμούνται σε μικρές σκηνές και σε καταλύματα ακατάλληλα για τον χειμώνα. Οι αφίξεις μέσω θαλάσσης στην Ελλάδα έφτασαν φέτος τις 20.000 και οι περισσότεροι ήταν από τη Συρία ή το Ιράκ. Πάνω από τους μισούς κατέφτασαν τους τελευταίους τρεις μήνες, με την πλειοψηφία να αποτελείται από οικογένειες ή άλλες ευάλωτες ομάδες.

Η πρόσφατη αύξηση στις αφίξεις έχει επιβαρύνει περαιτέρω την ικανότητα υποδοχής της Ελλάδας στα νησιά. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ), γνωστά ως hotspots, στη Σάμο και τη Λέσβο, όπου 7.000 πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται συνωστισμένοι σε έναν συνολικό χώρο για 2.000 άτομα. 

Η Υ.Α. μειώνει σταδιακά τη δράση της στα νησιά, σε τομείς όπως η παροχή καταλυμάτων και η βελτίωση των υποδομών στα hotspots, καθώς εθνικοί φορείς έχουν πλέον αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος της παροχής υπηρεσιών και κατόπιν διαβεβαιώσεων από την  ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση για ενίσχυση της ικανότητας ανταπόκρισης.

Όμως ο κ. Leclerc τόνισε ότι ενόψει των αναγκών, η Υ.Α., που συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, «θα συνεχίσει να παρέχει βασικά είδη έκτακτης ανάγκης μέχρι την εξάντληση των αποθεμάτων, θέσεις στο πρόγραμμα στέγασης στα νησιά για τους πιο ευάλωτους, καθώς και μεταφορές στην ενδοχώρα των ανθρώπων που έχουν πάρει έγκριση να μετακινηθούν από τα νησιά, σε μια προσπάθεια να αποφορτιστεί η κατάσταση».

Η Υ.Α. θα καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε το πρόγραμμά της για τη στέγαση στον αστικό ιστό να φτάσει τις 22.000 θέσεις σε όλη την Ελλάδα μέχρι το τέλος τους έτους, από τις υφιστάμενες 19.000. Όπου είναι δυνατό, η Υ.Α. αυξάνει τις διαθέσιμες θέσεις σε διαμερίσματα στα νησιά και έχουν εξασφαλιστεί μέχρι στιγμής πάνω από 1.000 θέσεις.

Από τον Ιούνιο του 2016, η Υ.Α. έχει βοηθήσει περισσότερους από 13.000 αιτούντες άσυλο να μεταφερθούν στην ενδοχώρα. Ωστόσο, ένας μεγάλος αριθμός αναμένει την ολοκλήρωση χρονοβόρων διαδικασιών στα νησιά χωρίς κατάλληλη στέγαση και πρόσβαση σε επαρκείς υπηρεσίες για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η Υ.Α. καλεί για ταχύτερη υλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών, ώστε να καθίσταται δυνατή η αναχώρηση από τα νησιά σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Στο ΚΥΤ στο Βαθύ της Σάμου, περισσότεροι από 1.200 άνθρωποι βρίσκονται σε ανεπαρκή καταλύματα, εκ των οποίων το ένα τρίτο κατασκηνώνουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Άλλοι 300 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών και ασυνόδευτων παιδιών, κοιμούνται σε μικρές σκηνές στα δάση έξω από το κέντρο υποδοχής, λόγω  έλλειψης χώρου και επαρκών υπηρεσιών μέσα στο κέντρο. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Υ.Α. παροτρύνει τις τοπικές αρχές και την τοπική κοινότητα να υποστηρίξουν την επέκταση του προγράμματος στέγασης σε διαμερίσματα στο νησί.

Στο ΚΥΤ στη Μόρια της Λέσβου, περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι βρίσκονται σε αυτοσχέδια καταλύματα ή σκηνές, χωρίς μόνωση, δάπεδο ή μονάδες θέρμανσης. Πολλοί από αυτούς είναι οικογένειες, έγκυοι, άτομα με αναπηρίες, καθώς και πολύ μικρά παιδιά. Η Υ.Α. έχει εγκαταστήσει 344 προκατασκευασμένους οικίσκους στις δομές φιλοξενίας προσφύγων στη Λέσβο. Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω διεύρυνση του χώρου του Καρά Τεπέ, όπου ζουν 750 αιτούντες άσυλο και η Υ.Α. απευθύνει έκκληση στον δήμο Λέσβου να αυξήσει άμεσα τη χωρητικότητά του.

Και στη Χίο παρατηρείται υπερσυνωστισμός και κακές συνθήκες διαβίωσης, ενώ αυξάνει η ανησυχία και για τη Λέρο και την Κω καθώς συνεχίζουν να σημειώνονται θαλάσσιες αφίξεις.

Την περασμένη χρονιά, το χιόνι και οι ψυχρές θερμοκρασίες έκαναν τους ανθρώπους να υποφέρουν μέσα σε καταλύματα χωρίς θέρμανση. Φέτος, πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα η ετοιμότητα για τον χειμώνα, με τη διασφάλιση επαρκούς στέγασης και τη διανομή χειμωνιάτικων βασικών ειδών πρώτης ανάγκης, όπως κουβέρτες, υπνόσακοι, στρώματα και ζεστά ρούχα.